Με.... θυμό

Σε αυτή τη σελίδα διαβάστε τα άρθρα:
1) Περί αποτυχίας.
2) Μεσοαστική αντίσταση.
3) Επιτέλους να αποφοιτήσω.
4) Η κοινωνία των ρεκόρ.
5) Ανεξίτηλοι λεκέδες.



1)Περί αποτυχίας.

Μπορεί να αρχίσετε να με βρίζετε τώρα αλλά πολύ γουστάρω αυτή την οικονομική κρίση που τελικά κατέληξε να γίνει πολιτική και κοινωνική και πολιτισμική και καλλιτεχνική και ιδεολογική και προσωπική. Επειδή εγώ μια ζωή τα έκανα θάλασσα στη ζωή μου είναι η πρώτη φορά που το περιβάλλον ευνοεί την αξιοποίηση των δεξιοτήτων που απέκτησα μετά από χρόνια συνεχόμενων αποτυχιών. Μπορεί να μην ήταν όλες ακριβώς αποτυχίες αλλά πάντως ήταν πράξεις και συμπεριφορές που η κοινωνία μας δεν θα επιβράβευε χωρίς δεύτερη σκέψη. Μην φανταστείτε τίποτα το ανήθικο ή το παράνομο. Αυτά επιβραβεύονται αν δεν γίνουν αντιληπτά και αν δεν λάβουμε τον παράγοντα παρανομία και ανηθικότητα υπόψη μπορεί να θεωρηθούν και επιτυχίες. Ούτε φυσικά θα σας πω ότι έκανα πράγματα αντισυμβατικά ή ότι δεν πήγαινα με το ρεύμα για να υπονοήσω ότι εγώ ήμουν καλύτερη από τους άλλους και αυτοί ήταν ηλίθιοι που δεν αναγνώριζαν την ιδιοφυία μου. Πολύ απλά συνήθως τα κάνω θάλασσα. Και δεν ξέρω το λόγο. Υποψιάζομαι ότι δεν είμαι αρκετά έξυπνη για να φτάσω το παιχνίδι μέχρι το τέλος. Για παράδειγμα στο σχολείο πάντα έφτανα μέχρι το 18. Το 20 με τίποτα. Στα αγόρια μέχρι το φλερτ και τη σχέση. Στον παθιασμένο έρωτα με τίποτα. Στη δουλειά μέχρι τη θέση του βοηθού ή του αξιόπιστου υπαλλήλου. Στην κορυφή με τίποτα.

Οπότε τώρα που όλοι έχουμε αποτύχει ομαδικά και παγκοσμίως, ενώ όλοι κλαίγονται και χτυπιούνται και απορούν και δεν ξέρουν τι να κάνουν εγώ είμαι καλά. Διότι εγώ ξέρω. Έχω το μυστικό. Όχι το μυστικό της επιτυχίας αλλά το μυστικό της αποτυχίας. Και αυτό είναι ένα και μοναδικό. Δεν χρειάζεται καν να σας γράψω βιβλίο για την αποτυχία. Ούτε να παρακολουθήσετε σεμινάρια για να το καταλάβετε. Πολύ απλά η αποτυχία μερικές φορές είναι αναπόφευκτη και όλοι έχουμε δικαίωμα σε αυτήν. Δεν χρειάζεται να την δικαιολογήσουμε, δεν χρειάζεται να προσπαθήσουμε να την αποφύγουμε, δεν χρειάζεται να θρηνήσουμε, δεν χρειάζεται καν να διδαχτούμε από αυτήν (όπως συχνά λένε οι διάφοροι παρηγορητές λες και η αποτυχία υπάρχει για να εξυπηρετήσει την επιτυχία). Απλά αρκεί να την προσπεράσουμε ασκώντας ένα από τα βασικότερα ανθρώπινα δικαιώματα που κανείς ποτέ δεν έχει διακηρύξει. Το δικαίωμα στην αξιοπρεπή αποτυχία.  Κανείς δεν πρέπει να ντρέπεται για την αποτυχία του, κανείς δεν έχει το δικαίωμα να τον επιπλήξει, κανείς δεν πρέπει να τον γελοιοποιήσει, κανείς δεν χρειάζεται να τον επαναφέρει στην τάξη. Διότι κανείς δεν αρέσκεται στην αποτυχία. Αν μπορούσε να κάνει αλλιώς θα το έκανε. Άρα δεν χρειάζονται οι άλλοι να του διατυμπανίζουν το λάθος του. Το ξέρει και από μόνος του. Πάνω απ’ όλα όμως κανείς δεν χρειάζεται να τον συμπονέσει ή να τον λυπηθεί. Η λύπηση είναι η υπέρτατη ταπείνωση.

Οπότε ας αποτύχουμε ευθαρσώς και ας ηττηθούμε ενδόξως. Δεν πάνε καλά τα οικονομικά; Τα κάναμε θάλασσα με τις κάρτες και τα δάνεια; Δεν έχουμε αρκετά χρήματα στην άκρη; Απολυθήκαμε; Δεν πάει καλά η επιχείρησή μας; Δεν χρειάζεται να νιώσουμε ντροπή. Δεν χρειάζεται να νιώσουμε άχρηστοι, ανίκανοι, total losers (sorry για το αγγλικό αλλά μου πάει καλύτερα από το συνολικά αποτυχημένοι). Έχουμε δικαίωμα στην αποτυχία και δεν αφορά κανέναν. Θα το προσπεράσουμε και θα το ξεπεράσουμε. Στατιστικά κανείς στην ζωή του δεν παρέμεινε για πάντα αποτυχημένους όπως και κανείς δεν παρέμεινε για πάντα επιτυχημένος. Μήπως τώρα πάνε καλά τα οικονομικά και η δουλειά αλλά τα γκομενικά είναι για κλάματα; Μήπως η σχέση που είχαμε 10 χρόνια μας εγκατέλειψε και παντρεύτηκε μια άλλη; Μήπως αυτός που μας αρέσει ποτέ δεν μας έριξε μια ματιά; Κανένα πρόβλημα. Είναι πολύ συνηθισμένο και ανθρώπινο. Αν οι άνθρωποι δεν ντρεπόμασταν για τις αποτυχίες μας και τις κοινοποιούσαμε όσο και τις επιτυχίες μας θα μαθαίναμε ότι όλοι έχουν να μας αναφέρουν από μία, δυο ή και περισσότερες παρόμοιες αποτυχίες.  Αφού τώρα τελευταία βλέποντας το πόσοι οργανισμοί υπάρχουν για τους φτωχούς και τους αναξιοπαθείς, τα ζώα και τον πλανήτη σκέφτηκα ότι θα ήταν χρήσιμος και ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός αλληλεγγύης προς τους αποτυχημένους όπου άνθρωποι θα πήγαιναν να αναφέρουν τις αποτυχίες τους για να δείξουν την αλληλεγγύη τους προς τους ομοιοπαθείς. Το σίγουρο είναι ότι δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα να βρεθούν μέλη.

Πάντως η κάθε αποτυχία δεν θα ήταν τόσο οδυνηρή αν δεν υπήρχε όλος αυτός ο προσανατολισμός της κοινωνίας προς την επιτυχία και την πρωτιά που έχει σαν επακόλουθο την ντροπή που νιώθει ο περιστασιακά (λέω περιστασιακά διότι μόνο έτσι μπορεί να αναφερθεί) αποτυχημένος. Τρανταχτό, πάντα επίκαιρο και για πολλούς οδυνηρό παράδειγμα είναι η αποτυχία σε εξετάσεις του σχολείου ή ακόμη χειρότερα στις Πανελλήνιες επειδή σε αυτές η επιτυχία θεωρείται σημαντικότερη κάνοντας και την αποτυχία ακόμη οδυνηρότερη. Αν δεν υπήρχε η ντροπή που νιώθουν αυτοί που δεν περνάνε σε κάποιες εξετάσεις που θα ήταν το πρόβλημα; Μήπως δεν μπορούν να ξαναπροσπαθήσουν; Μήπως τους αποκλείουν για πάντα από τη διαδικασία; Μήπως δεν μπορούν να επιλέξουν κάτι άλλο; Μήπως δεν μπορούν να επιτύχουν σε κάτι άλλο; Μήπως τους πήραν τα χρόνια; Πολύ απλά ντρέπονται διότι κανείς δεν τους είπε ποτέ ότι έχουν κάθε δικαίωμα στην αποτυχία και δεν αφορά κανέναν άλλο εκτός από αυτούς τους ίδιους. Μερικές φορές  σκέφτομαι ότι η ανάρτηση των αποτελεσμάτων σε εξετάσεις είναι καταπάτηση ατομικών δικαιωμάτων. Φανταστείτε να πηγαίνατε σε κάποιο γιατρό και αυτός αντί να σας ενημέρωνε εμπιστευτικά για τα αποτελέσματα των εξετάσεών σας τα αναρτούσε στην είσοδο του ιατρείου ή ακόμη χειρότερα όπως γίνεται στις εξετάσεις για την εισαγωγή στα Πανεπιστήμια στο ιντερνέτ ή στις εφημερίδες. Ποια είναι η διαφορά στην περίπτωση των εξετάσεων; Το ότι την αποτυχία σου στον τομέα της υγείας δεν την επιλέγεις ενώ την αποτυχία σου στο σχολείο την επιλέγεις; Και ποιος μπορεί να το πει αυτό. Καμιά αποτυχία δεν είναι επιλογή κανενός. Αλλά και επιλογή του να ήταν θα έπρεπε να υποστεί την ποινή της διαπόμπεψης;

Να μην αναφερθώ βέβαια και σε παράλογες και αδικαιολόγητες ιεραρχήσεις που κάθε εποχή μπορεί να κάνει η κάθε κοινωνία κατατάσσοντας τους ανθρώπους αυθαίρετα σε αποτυχημένους ή επιτυχημένους. Για παράδειγμα το θέμα της ηλικίας. Άλλες εποχές το να είσαι νέος είναι επιτυχία και αν είσαι ηλικιωμένος θα πρέπει να ντρέπεσαι για την ηλικία σου και να προσπαθείς να κρύψεις την πομπή σου με πλαστικές και κόλπα. Άλλες πάλι συμβαίνει το αντίστροφο. Επιτυχία είναι το να είσαι γέρος. Οπότε ζεις τα νιάτα σου ταπεινωμένος και με σκυφτό το κεφάλι. Μερικές φορές το βάρος του σώματος  γίνεται εμμονή του κοινωνικού συνόλου. Ανάλογα την εποχή ή θα πρέπει να είσαι χοντρός για να απολαμβάνεις την επιβράβευση ή να είσαι κοκαλιάρης.  Και ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό. Όρεξη να έχεις να νιώθεις ντροπή και αποτυχημένος. Μπορεί να ντρέπεσαι που παντρεύτηκες και δεν σπούδασες, μπορεί να ντρέπεσαι που σπούδασες και δεν παντρεύτηκες, μπορεί να νιώθεις άσκημα που έκανες πολλά παιδιά ή που δεν έκανες καθόλου. Έ  φτάνει πια. Ας σταματήσουμε να κρυβόμαστε. Όλοι θάλασσα τα έχουμε κάνει.

Έτσι λοιπόν ενώ αποκτήσαμε όλα τα πιθανά δικαιώματα και όλες τις πιθανές και απίθανες ελευθερίες ξεχάσαμε να διεκδικήσουμε την διασφάλιση του πιο βασικού μας δικαιώματος. Του δικαιώματός μας στο να μην νιώθουμε ντροπή για τη ζωή μας και τους εαυτούς μας. Μπορεί να λένε τα ανθρώπινα δικαιώματα ότι κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να υποβάλλεται σε μεταχείριση ταπεινωτική αλλά τα πάντα στην οργάνωση της κοινωνίας μας μας οδηγούν στο να νιώθουμε ταπείνωση για την ζωή μας. Τι είναι όλα αυτά τα βιβλία για το πώς θα πετύχετε, πως θα βγάλετε λεφτά, πως θα κάνετε φίλους αν δεν είναι εκ προοιμίου ταπείνωση για αυτά που δεν έχεις; Τι είναι η προβολή των πρώτων αν δεν είναι ο χλευασμός των τελευταίων; Τι είναι ο θαυμασμός του πλούτου και της χλιδής αν δεν είναι η αποστροφή για την ανέχεια;

Για να επιστρέψω λοιπόν στην οικονομική κρίση θα έλεγα ότι είναι ευκαιρία να δούμε τη ζωή στο σύνολό της και όχι στις λεπτομέρειες όπως είναι μια περιστασιακή οικονομική δυσχέρεια, ή λίγα κιλά παραπάνω, ή μια απόλυση, ή λίγα χρόνια περισσότερα. Πρέπει να νιώθουμε υπερήφανοι για τον εαυτό μας και τη ζωή μας όποια και αν είναι αυτή και όπως και αν την έχουμε ζήσει. Εγώ προσωπικά πάντως νιώθω πως τα έχω κάνει θάλασσα αλλά δεν ντρέπομαι καθόλου. Στο κάτω κάτω δεν σας αφορά. Και για να μην βάλω κανένα στον κόπο να μου το πει ή να το σκεφτεί το λέω εγώ πρώτη.

Υ.Γ. Και μην μου πει κανένας τη μασημένη ανοησία ότι ο προσανατολισμός προς την επιτυχία διασφαλίζει την πρόοδο της κοινωνίας  διότι όλοι ξέρουμε ότι ο φόβος της αποτυχίας έχει φρενάρει τη δημιουργικότητα πολλών ανθρώπων. Εξάλλου γι αυτό συνήθως προοδεύουν οι ανόητοι. Επειδή δεν μπορούν να αντιληφθούν τις σύνθετες παραμέτρους των πράξεών τους.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2)Μεσοαστική αντίσταση.

Μαρία Κοκκίνου

Η φίλη μου η Τόνια παντρεμένη εδώ και πέντε χρόνια και υπάλληλος σε τράπεζα δεν ήθελε να κάνει παιδιά, δεν την ενδιέφερε η δικόσμηση του σπιτιού της και  αδιαφορούσε για το αν θα πετύχει η μπεσαμέλ στο μουσακά. Διαγνώστηκε από το σόι της ως πάσχουσα από κατάθλιψη. Ήθελε να γραφτεί σε δραματική σχολή τα απογεύματα και να γίνει ηθοποιός. Διαγνώστηκε από τους φίλους της ως ανώριμη. Ήταν μονίμως δυσαρεστημένη και ανικανοποίητη. Διαγνώστηκε από τους πάντες ως ενοχλητική. Τσακωνόταν κάθε μέρα με την μητέρα της που θεωρούσε την συμπεριφορά της απατράδεκτη αφού είχε ένα τέλειο σύζυγο, ασφαλή δουλειά και οικονομική άνεση. Η μητέρα της ανακηρύχτηκε θύμα που γέννησε ένα δύσκολο παιδί. Και η σχέση της με τον Ιάσωνα, τον άντρα της, δεν ήταν καλύτερη. Ο Ιάσωνας δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί δεν ήθελε να ζήσουν όπως όλες οι άλλες ευτυχισμένες οικογένειες και δεν την ικανοποιούσε τίποτα. Ο Ιάσωνας ανακηρύχτηκε όσιος αφού την αγαπούσε ακόμη και παρόλα αυτά. Εγώ πάλι ποτέ δεν βαρέθηκα την παρέα της και τις συζητήσεις μας.

ΟΙ καταστάσεις έφεραν έτσι τα πράγματα που είχα να την συναντήσω πάνω από ένα χρόνο. Την συνάντησα τυχαία στην Πανεπιστημίου και μια και είχαμε και οι δυο λίγο ελεύθερο χρόνο πήγαμε να πιούμε ένα καφεδάκι. Πήραμε τους καφέδες μας και καθήσαμε.

«Τι κάνεις βρε θηρίο» την ρώτησα περιμένοντας να απολαύσω τα μπινελίκια που θα εκτόξευε  προς όλες τις κατευθύνσεις.

Αντ’ αυτού μου χαμογέλασε με κοίταξε στα μάτια και μου είπε με εκείνο το απερίγραπτο ύφος των ανθρώπων που μόνο οριακά δεν χαρακτηρίζονται καθυστερημένοι. «Είμαι καλά. Τελευταία τα έχω βρει με τον εαυτό μου και έχω αλλάξει πολύ. Βλέπω μια ψυχολόγο και κάνω ψυχανάλυση. Ο Ιάσωνας πρότεινε να πάμε και οι δυο σε ψυχολόγο και μας έχει βοηθήσει πολύ».

Μιλήσαμε κι άλλο. Μου εξήγησε για το πώς έμαθε να σκέφτεται θετικά, να διαχειρίζεται τον θυμό της και να εκφράζει τις αντιρρήσεις της δημιουργικά.

Και η δραματική  σχολή; Μπήκα στον παιρασμό να την τσιγκλίσω λιγάκι.

Και πάλι χαμογέλασε. ΄Ηταν ένας τρόπος για να αντιστέκομαι στην ευτυχία μου. Μου απάντησε λες και έλεγε το πιο λογικό πράγμα στον κόσμο.

Εκείνη ακριβώς τη στιγμή αισθάνθηκα μια απέχθεια για την ευτυχία που η Τόνια της αντιστεκόταν τόσο καιρό αλλά τελικά η ευτυχία την νίκησε και τώρα η Τόνια είναι ευτυχισμένη. Μου φάνηκε σαν ένα χάπι αποβλάκωσης που μας το προτείνουν όσοι βολεύονται με την απάθειά μας. Μπορεί η Τόνια να σταμάτησε να κλωτσάει αλλά θα άρχιζα εγώ να αντιστέκομαι στην ευτυχία.

Λοιπόν έχουμε και λέμε.

Δεν θέλω να είμαι μόνιμα ευτυχισμένη. Θέλω να είμαι δυστυχισμένη όταν τα πράγματα δεν με ικανοποιούν και να κλαίω και να φωνάζω και να μένω κλεισμένη στο σπίτι και να σπάω και ένα βάζο.

Δεν θέλω να είμαι ευγενική, διακριτική, πολιτισμένη και καλλιεργημένη. Επίσης δεν γουστάρω να μου φέρονται με ευγένειακαι διακριτικότητα.

Δεν θέλω να ελπίζω σε τίποτα. Η παρατεταμένη ελπίδα κάνει κακό στον εγκέφαλο. Η ζωή είναι δύσκολη και οι καλές στιγμές διαδέχονται τις κακές. Θα βρίζω όταν έρχονται οι κακές και θα χαίρομαι όταν έρχονται οι καλές. Θα τις απολαμβάνω όμως όλες.

Δεν θέλω να με εξυπηρετούν, να με αγαπούν και να με φροντίζουν. Δεν με αφορά το συμφέρον μου και το καλό μου.

Δεν θέλω ευνοικά δάνεια, φτηνά πάγια, προνομιακές καταθέσεις, μεταφορές δανείων και δωρεάν χρόνο ομιλίας.

Δεν με αφορούν τα δικαιώματα τα δικά μου, των ζώων, των μεταναστών, των αστέγων. Ούτε να τα διεκδικήσω από αυτούς που τα στερούν θέλω.  Επίσης δεν θα τρέξω για τη διάσωση της αρκούδας.

Δεν θέλω να συμμετέχω σε αντι….(συμπλήρωσε το κενό όπως βολεύεσαι) οργανώσεις. Ούτε και σε τηλεοπτικούς φιλανθρωπικούς μαραθώνιους που διαφημίζουν στα διαλείμματα κινητά τηλέφωνα, σερβιέτες  και αυτοκίνητα.

Δεν θέλω να βάζω στους τοίχους του σπιτιού μου μπούρδες που βαφτίστηκαν έργα τέχνης. Ούτε και να διαβάζω ασυναρτησίες  και να μην τολμώ να πω ότι βαρέθηκα.

Δεν θέλω στο σαλόνι μου ένα τριθέσιο καναπέ, ένα διθέσιο, μια πολυθρόνα εξάπαντος και δυο μικρά τραπεζάκια που τα λένε κόφι τέιμπλς.

Δεν θέλω να διαχειρίζομαι τον θυμό μου. Όταν είμαι θυμωμένη θέλω να φωνάζω και να αντιστέκομαι.

Δεν θέλω εισιτήριο για την συναυλία της Μαντόνα.

Δεν θέλω να έχω φιληθεί πριν τα 17,5, να έχω σεξουαλικές σχέσεις πριν τα 21, να έχω σχέση πριν τα 25, να έχω παντρευτεί μέχρι τα τριάντα, να έχω κάνει το πρώτο παιδί πριν τα 32,5 και το δεύτερο πριν τα 35 και να πεθάνω μετά τα 70.

Δεν θέλω να σκέφτομαι θετικά. Ούτε αρνητικά. Ούτε ουδέτερα. Θέλω απλά να σκέφτομαι.

Δεν θέλω την τέλεια οικογένεια ούτε την τέλεια δουλειά ούτε την τέλεια σιλουέτα ούτε το τέλειο δέρμα ούτε τα τέλεια παιδιά. Διεκδικώ το δικαίωμά μου στην αποτυχία και την αδυναμία.

Δεν θέλω να είμαι αποτελεσματική και παραγωγική. Διεκδικώ το δικαίωμά μου στην τεμπελιά.

Δεν θέλω διαμέρισμα σε καλό προάστειο των Αθηνών ούτε και καλό αυτοκίνητο. Δεν θέλω να κάνω αίτηση στον ΑΣΕΠ. Δεν θέλω μια θέση στο δημόσιο και δεν με απασχολεί η σύνταξη. Ούτε εξοχικό θέλω στη Νέα Μάκρη.

Δεν με ενδιαφέρει να αρέσω στους άλλους. Ούτε και στον εαυτό μου.

Δεν θέλω να χάσω τα 5 κιλά που μου είπε ο διατροφολόγος αποκλείοντας τη σοκολάτα από την διατροδφή μου.

Δεν με ενδιαφέρει να με εκτιμούν και δεν θα κάνω συμβιβασμούς για να γίνομαι συμπαθής.

Δεν με ενδιαφέρουν οι περγαμηνές, τα πτυχία, οι εξετάσεις, οι πιστοποιήσεις και οι αναγνωρίσεις.

Δεν θέλω βραβεία, συγχαρητήρια, εύσημα και θαυμασμό. Προτιμώ να είμαι ενοχλητική.

Δεν θέλω να είμαι πρώτη ούτε δεύτερη ούτε τελευταία. Αρνούμαι να κάτσω στη σειρά για να με κατατάξουν.

Δεν με ενδιαφέρει το κοινωνικό μου στάτους, η δημόσια εικόνα μου, το ντρες κόουντ, το σαβουάρ βιβρ και οι κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς.

Δεν θέλω γλάστρες στο μπαλκόνι και δέντρα στις πλατείες.

Δεν θέλω να τρομοκρατώ μίζερα τον σύντροφό μου ψάχνοντας το κινητό του. Ούτε και να γίνω ο Μεγάλος Αδερφός στην ζωή αυτών που αγαπώ.

Δεν θέλω να μου εξομολογούνται οι άλλοι τα μυστικά τους και διεκδικώ το δικαίωμά μου να κρατάω μυστικά από τους φίλους μου, τον σύντροφό μου, τον ψυχολόγο μου και τον παπά.

 Δεν θέλω να απατώ τον εαυτό μου συζητώντας με την κολλητή μου στο τηλέφωνο τις ενδείξεις που μπορεί να με οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι με απατά ο άντρας μου.

Αδιαφορώ για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις, τα καλλιτεχνικά δρώμενα και τα πολιτικά κινήματα.

Δεν θέλω γιατρούς, ψυχολόγους, γκουρού, αισθητικούς, στυλίστες , διαιτολόγους  και δασκάλους. Δεν θέλω να γιατρεφτώ, να ευτυχήσω και να καλλιεργηθώ. Δεν θέλω να μπω σε καλούπια.

Δεν θέλω ούτε να ενταχθώ, ούτε να επανενταχθώ, ούτε να συμμορφοθώ, ούτε να συμβιβαστώ.

Δεν θέλω  να είμαι συντηρητικά προχωρημένη έχοντας φανερά σύζυγο και κρυφά εραστή.

Δεν θέλω να είμαι φυσιολογική εκφράζοντας στατιστικά τον κοινωνικό μέσο όρο και το σύνηθες. Δεν με αφορά η πλειοψηφία, η κοινή γνώμη, το κοινό αίσθημα και η δημοκρατία.

Δεν θέλω ούτε καν να έχω δίκιο. Και δεν με ενδιαφέρει η γνώμη σας. Επίσης δεν είμαι ούτε θυμωμένη, ούτε απελπισμένη, ούτε καν στεναχωρημένη.  Σας βγάζω τη γλώσσα και είμαι ελεύθερη από την μεσοαστική σας κουλτούρα. Μεγάλη ανακούφιση.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3)Επιτέλους να αποφοιτήσω.

                                                                                    Μαρία Κοκκίνου

Όλα ξεκίνησαν την ημέρα που πήγα στην πρώτη δημοτικού. Η μητέρα μου με έντυσε με τα καλά μου, μου είπε να είμαι ήσυχη, να ακούω την δασκάλα και να διαβάζω τα μαθήματά μου για να τα πάω καλά στο σχολείο. Κι εγώ άκουσα τη μητέρα μου και προσπάθησα. Κοίταζα τη δασκάλα στα μάτια και έκανα ότι μου έλεγε. Φυσικά η δασκάλα με λάτρεψε. Έγινα η αγαπημένη της μαθήτρια. Δεν υπάρχει καλύτερο συναίσθημα για ένα παιδάκι 6 χρονών από το να το αγαπάει η δασκάλα του και κατ’ επέκταση η μαμά του και ο μπαμπάς του. Άρα τα πήγα καλά. Τα πήγα όμως;

Μεγαλώνοντας έκανα το ίδιο και στις υπόλοιπες τάξεις του δημοτικού. Και στο γυμνάσιο. Και στο λύκειο. Και στο πανεπιστήμιο. Όλοι με αγαπούσαν διότι ποτέ δεν δημιουργούσα προβλήματα, διάβαζα ότι μου έλεγαν και μετά τα έλεγα όπως τα διάβαζα, ακολουθούσα τις οδηγίες τους και συμμορφωνόμουν με τις συστάσεις τους. Ήμουν η χαρά του κάθε γονιού και του κάθε δασκάλου.

Και μετά μεγάλωσα λίγο ακόμη και έκανα φίλους. Και έγινα η χαρά των φίλων μου. Πάντα ήμουν πρόθυμη να τους ακούσω όταν είχαν προβλήματα και πάντα προσπαθούσα να είμαι ευχάριστη. Πάντα τους άφηνα να επιλέγουν το που θα πηγαίναμε για καφέ ή για ποτό. Πάντα θυμόμουν τις γιορτές και τα γενέθλια τους και αν κάποτε ξεχνούσαν τα δικά μου έδειχνα απόλυτη κατανόηση.

Και συνέχισα να μεγαλώνω. Έκανα σχέσεις με αγόρια. Και έγινα η χαρά των αγοριών. Καλή, πιστή, χωρίς γκρίνιες, απαιτήσεις και προβλήματα. Όταν με χώριζαν αποχωρούσα με αξιοπρέπεια χωρίς να τους φέρω σε δύσκολη θέση και όταν τα πράγματα έφταναν στο απροχώρητο και ήθελα να χωρίσω το έκανα με πάρα πολύ διακριτικότητα σε σημείο που να μην είναι πάντα ευκρινές το ποιος χώρισε ποιόν.

Και μεγάλωσα ακόμη περισσότερο. Έπιασα δουλειά και έγινα η χαρά του εργοδότη. Βολική, πιστή, πρόθυμη, υπάκουη. Δεν πειράζει αν χρειαζόταν να δουλέψω λίγο παραπάνω. Δεν πειράζει αν κουραζόμουν. Δεν πειράζει αν οι άλλοι έκαναν λιγότερη δουλειά και έπαιρναν περισσότερα χρήματα. Επίσης δεν πειράζει αν οι άλλοι είχαν λιγότερα προσόντα και είχαν καλύτερη θέση στην επιχείρηση. Αρκεί που όλοι ήταν ευχαριστημένοι. Σαν μια άριστη μαθήτρια έκανα αυτό ακριβώς που έπρεπε και που αναμενόταν από εμένα.

Και μετά μεγάλωσα αρκετά και παντρεύτηκα. Δεν θα εκπλαγείτε αν σας πω ότι έγινα η χαρά του συζύγου και των παιδιών. Έβαζα πάντα τον εαυτό μου, την καριέρα μου, τις επιθυμίες μου, τη δική μου ζωή μετά από την οικογένειά μου. Το σπίτι ήταν πάντα καθαρό και τακτοποιημένο, το φαγητό φρεσκομαγειρεμένο, τα ρούχα πλυμένα, τα παιδιά διαβασμένα και κατάφερνα μέσα σε όλα αυτά να έχω και μια δουλειά για να συνεισφέρω στα οικονομικά του σπιτιού.

Έφτασα μάλιστα στο σημείο να μην χρειάζομαι καν την παρουσία των άλλων για να υπακούω. Με την μέθοδο της εκμάθησης άνευ διδασκάλου είχα αρχίσει να υπακούω σε διάφορα πρέπει χωρίς να μου το επιβάλλει κανείς. Απουσία επικριτών και επικροτητών αυτοπεριοριζόμουν, αυτομαστιγωνόμουν και αυτοεπιβραβευόμουν. Έκοψα το τσιγάρο, δεν δοκίμαζα σοκολάτες και παγωτά που μου άρεσαν και έτρωγα σαλάτες για να διατηρώ την φόρμα μου και την φρεσκάδα μου.

Σε όλα τα μαθήματα άριστα! Τέλεια. Ευχαριστώ πολύ. Ώρα να αποφοιτήσω όμως από το σχολείο. Τέρμα οι δάσκαλοι, τέρμα η βαθμολόγηση, τέρμα και τα άριστα. Τέρμα οι κάθε λογής κριτές. Τέρμα οι επικριτές και οι επικροτητές. Τέρμα το σχολείο.

Δεν χρειάζομαι ούτε την εποικοδομητική κριτική για να γίνω καλύτερη ούτε και τον έπαινο για να παραμείνω καλή. Θέλω επιτέλους να κάνω αυτό που μου αρέσει έστω και αν δεν το κάνω καλά. Θυμάμαι στο δημοτικό που ήθελα να ζωγραφίσω μπλε λουλούδια σε μαύρο βάζο αλλά τα ζωγράφιζα κόκκινα σε λευκό βάζο διότι έτσι ήθελε η δασκάλα. Θυμάμαι στο γυμνάσιο που ήθελα να γράψω ότι δεν μου άρεσε ο Μέγας Αλέξανδρος στο τεστ της Ιστορίας αλλά έγραφα ότι ήταν ο καλύτερος Έλληνας επειδή έτσι θα έπαιρνα άριστα. Θυμάμαι στις Πανελλήνιες που ήθελα να γράψω ότι διαφωνώ με τον Παπαδιαμάντη αλλά έγραψα ότι ήταν εξαιρετικός για να περάσω στο Πανεπιστήμιο. Θυμάμαι που στη πρώτη μου δουλειά ανέλαβα το τμήμα των εξαγωγών επειδή ήξερα ξένες γλώσσες και θα ήμουν αποδοτική και χρήσιμη ενώ μου άρεσε το τμήμα της διαφήμισης αλλά δεν ήμουν καλή στις δημόσιες σχέσεις.  Θυμάμαι που ήθελα να πάω για καφέ αλλά γύριζα στο σπίτι διότι έπρεπε να διαβάσω τα παιδιά και να συμμαζέψω το σπίτι. Θυμάμαι που ήθελα να στείλω πολλούς στο διάολο αλλά δεν το έκανα για να μην στεναχωρήσω άλλους τόσους.

Εκείνο που με στεναχωρεί όμως περισσότερο από όλα είναι το ότι έχασα τόσο χρόνο. Σκέφτομαι τι θα γινόταν αν δεν ήμουν καλή μαθήτρια. Αν δεν με αγαπούσε η δασκάλα. Αν η μητέρα μου δεν ήταν χαρούμενη με τις επιδόσεις μου. Αν ο πατέρας μου δεν ήταν περήφανος για μένα. Αν στην Ιστορία δεν υπήρχε περίπτωση να πάρω είκοσι. Αν δεν υπήρχε καμιά ελπίδα να περάσω στις Πανελλήνιες. Αν δεν με εκτιμούσε ο εργοδότης μου και αν δεν με αγαπούσε ο άντρας μου. Θα ήμουν ελεύθερη. Θα έκανα ότι μου άρεσε και θα το χαιρόμουν. Εγώ. Όχι οι άλλοι. Θα τους είχα στείλει όλους στο διάολο μια ώρα αρχίτερα.

Στη ζωή δεν είναι επικίνδυνο να σε επικρίνουν. Μπορεί να μην είναι ευχάριστο αλλά δεν είναι τόσο ύπουλο όσο ο έπαινος. Αν δεν σε γουστάρουν οι άλλοι δεν έχεις να χάσεις τίποτα. Μπορείς να κινηθείς ελεύθερα. Ο έπαινος από την άλλη είναι πολύ επικίνδυνος. Με το να σου λέει μπράβο η κοινωνία, με το να σου βάζει καλό βαθμό ο δάσκαλος, με το να σε επαινεί η μητέρα σου, με το να σε εκτιμά ο εργοδότης σου καταντάς ένας εκπαιδευμένος σκύλος που τρέχει να φέρει πίσω τη μπάλα που του ρίχνει το αφεντικό του κουνώντας την ουρά του για να πάρει ένα μπράβο.

Οπότε τέρμα το κούνημα της ουράς. Να πάτε να φέρτε εσείς την μπάλα. Εγώ αν μου αρέσει θα γίνω ζωγράφος και ας ορκίζονται οι πάντες ότι δεν έχω ταλέντο. Κι ας το ξέρω κι εγώ ότι δεν έχω ταλέντο. Κι αν στη πορεία γουστάρω θα παραιτηθώ από τη δουλειά μου και ας βγάζω πολλά χρήματα. Και θα πω στους φίλους μου ότι η καφετέρια που πάμε για καφέ είναι σκοτεινή και δεν μου αρέσει. Και το μπαρ που συχνάζουμε επίσης έχει πολύ θόρυβο. Και δεν ξαναμαζεύω τα άπλυτα από τα πατώματα και τα μπουφάν από τους καναπέδες. Ούτε και το τσιγάρο θα κόψω. Και θα τρώω και όσες σοκολάτες θέλω κι ας πάρω πέντε έξι κιλά παραπάνω.  Και μην ξεχάσω να σας δηλώσω δημοσίως ότι ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν ψυχαναγκαστικός κατά τη γνώμη μου και ο Παπαδιαμάντης κομπλεξικός. Αυτά.

Και μην τολμήσει κανείς να μου πει ότι τα λέω καλά. Γιατί αν σας αρέσουν αυτά που λέω θα κινδυνέψω να λέω τα ίδια. Εγώ όμως θέλω να λέω ότι γουστάρω εγώ την κάθε φορά.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4) Η κοινωνία των ρεκόρ.

Λοιπόν, αυτό το βιβλίο Γκίνες πάντοτε μου φαινόταν γελοίο και σας ορκίζομαι ότι δεν είναι από ζήλια ή ανεπάρκεια. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί θα πρέπει κάποιος να φτιάξει τη μεγαλύτερη λαγάνα την Καθαρά Δευτέρα – και ας είναι και άνοστη – να έχει τα μακρύτερα νύχια – και ας μην μπορεί να χρησιμοποιήσει πια τα χέρια του -  να στολίσει το ψηλότερο δέντρο – και ας είναι και το ασχημότερο- να είναι ο γηραιότερος άνθρωπος στον πλανήτη, στη χώρα του, στην Ευρώπη ή στην Άνω Κερασούλα – ή όπου αλλού τα καταφέρει - να είναι ο νεότερος που πέταξε με αεροπλάνο, που έπεσε με αλεξίπτωτο, που τράκαρε με νταλίκα – ή ότι άλλο τους κατέβει - να τρέχει το κατοστάρι σε 5 δεύτερα – και ας έχει γίνει από γυναίκα άντρας.

Και καλά τα ρεκόρ. Πολλοί θα μπορούσαμε να ζήσουμε χωρίς κάποιο ρεκόρ στη ζωή μας. Αλλά αυτή η «αξία» του να είσαι πρώτος πόσοι από μας θα μπορούσαν να πουν ότι δεν την ενστερνίζονται. Θα μου πείτε και ο δεύτερος και ο τρίτος επιβραβεύονται στην κοινωνία μας. Εγώ θα σας απαντήσω ότι επιβραβεύονται πάντα σε αναφορά με τον πρώτο. Ο δεύτερος γιατί παραλίγο να είναι πρώτος και ο τρίτος γιατί είναι ο τελευταίος από τους πρώτους. Γιατί αλήθεια επιβραβεύουμε μέχρι τον τρίτο; Έχει κάποια σχέση με την Αγία Τριάδα; Μήπως μπορείτε να μου απαντήσετε για να απαντήσω κι εγώ στο γιο μου με τον οποίο έχουμε μια διένεξη για το πόσο πρέπει να διαβάζει και το πόσο καλός μαθητής πρέπει να είναι;

Συγκεκριμένα όταν τον παρότρυνα να διαβάζει λίγο περισσότερο με ρώτησε γιατί. Του απάντησα για να είσαι καλός. Με κόλλησε στον τοίχο λέγοντάς μου ότι είναι ήδη καλός. Του διευκρίνισα ότι πρέπει να είναι από τους καλύτερους. Πόσοι είναι οι καλύτεροι απόρησε. Τρεις του είπα σκεφτόμενη μάλλον τα τρία Ολυμπιακά μετάλλια. Ήδη ένιωθα ηλίθια. Αν είμαι τέταρτος πειράζει πολύ ήταν η αντίδρασή του. Είχε καταλάβει ότι έχανα έδαφος. Τι άλλο να του έλεγα από το ότι δεν πείραζε. Τότε ας είμαι και τέταρτος και μερικές φορές έβδομος σχολίασε ξέροντας ότι με είχε νικήσει. Είμαι όμως πρώτος στο ποδόσφαιρο περηφανεύτηκε δίνοντάς μου την χαριστική βολή. Και καλά έκανε αφού επαναλάμβανα τι βλακείες που μου είχαν πει και μένα χωρίς να τις επεξεργαστώ.

Μήπως κι εγώ δεν ήθελα να είμαι η ομορφότερη στο σχολείο αλλά ήμουν η καλύτερη μαθήτρια; Και τι να την κάνεις την πρωτιά αν δεν είναι εκεί που την θέλεις; Άσε που αν είσαι πρώτος κάπου αυτό θα γίνεται εις βάρος ενός άλλου τομέα στη ζωή σου. Αν για παράδειγμα είσαι πρώτη στην παρασκευή της μπεσαμέλ σίγουρα δεν θα είσαι πρώτη στην σύνταξη μιας επίσημης αναφοράς. Αν τώρα είσαι πρώτη στην καριέρα σίγουρα δεν θα σου πετυχαίνει πάντα το σουφλέ ή τουλάχιστον δεν θα έχεις χρόνο να δοκιμάσεις τις δεξιότητές σου στο συγκεκριμένο έδεσμα. Τώρα αν είσαι πρώτη και στην εταιρία που εργάζεσαι και στην εφαρμογή των συνταγών του Τσελεμεντέ τότε βάζω στοίχημα ότι θα είσαι τελευταία στους δείκτες ψυχικής ηρεμίας – αν υπήρχαν τέτοιοι δείκτες. Ε αν επιμένεις ότι είσαι και ήρεμη τότε πάρε μας τηλέφωνο να σε φωτογραφήσουμε.

Για μένα πάντως τέρμα ο υπερθετικός. Μετά από δεκαετίες ψυχανάλυσης στο μπάνιο μπροστά στον καθρέφτη, στη δουλειά μπροστά στον υπολογιστή, στο σπίτι μου πάνω από το τηγάνι, στο δρόμο δίπλα στο σύντροφό μου, στην καφετέρια απέναντι από τις φίλες μου, στο παιδικό δωμάτιο κοντά στα κοιμισμένα παιδιά μου αποφάσισα ότι δεν είναι δειλία μου το ότι δεν επιδιώκω την πρωτιά. Δεν με ενδιαφέρει το να είμαι η λεπτότερη από τις γνωστές μου και με τις λιγότερες ρυτίδες, να παίρνω τον υψηλότερο μισθό, να δουλεύω τις λιγότερες ώρες, να έχω τις λιγότερες ευθύνες, να έχω το καθαρότερο σπίτι, να φτιάχνω τις τραγανότερες τηγανιτές πατάτες, να έχω τα εξυπνότερα παιδιά, τα πιο υπάκουα, τα πιο ανεξάρτητα και που έχουν μιλήσει και περπατήσει πριν από όλα τα άλλα, να έχω τον ομορφότερο και πιο επιτυχημένο σύζυγο και τόσους άλλους υπερθετικούς που θα μπορούσαν να με βασανίσουν. Θέλω απλά να είμαι ευτυχισμένη. Και η ευτυχία μου δεν εξαρτάται από το αν οι άλλοι είναι χειρότεροι ή καλύτεροι από μένα. Μπορούν και οι άλλοι να είναι εξίσου ευτυχισμένοι. Δεν με πειράζει. Εξάλλου η ευτυχία δεν μετριέται με χρονόμετρα και μεζούρες. Ευτυχώς δηλαδή γιατί θα υπήρχε και ρεκόρ ευτυχίας στο βιβλίο Γκίνες. Μπορείτε να φανταστείτε στις ειδήσεις τον πιο ευτυχισμένο άνθρωπο στην Ευρώπη;

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5) Ανεξίτηλοι λεκέδες.

Έχω τακτοποιήσει το σπίτι, έχω κάνει τα τζάμια με ειδικό υγρό που δεν αφήνει στίγματα, τα μάρμαρα με ειδικό καθαριστικό που δεν τα θολώνει, τους νεροχύτες με απορρυπαντικό που διαλύει τα λίπη, τις ίνοξ επιφάνειες με τζελ που αφήνει πίσω του αξεπέραστη γυαλάδα, την ηλεκτρική κουζίνα με  άλλο καθαριστικό και ειδικό σφουγγαράκι που δεν ξύνει την κεραμική επιφάνεια. Επίσης έχω κάνει ντους με τζελ που δεν ξηραίνει την επιδερμίδα και έχω πλύνει το πρόσωπο με γαλάκτωμα που σβήνει τις μικρές ρυτίδες σε συνδυασμό πάντα με την λοσιόν της ίδιας εταιρίας. Δεν έχω ξεχάσει βέβαια τον ορό για την σύσφιξη στο πρόσωπο, την κρέμα για τα μάτια, την αντιγηραντική, την αντηλιακή, την κρέμα σώματος και την κρέμα για τα χέρια. Επειδή φυσικά κουράστηκα πήρα και ένα πολυβιταμινούχο χάπι για να δυναμώσω και ένα αναβράζον παυσίπονο για τον πονοκέφαλο. Φτιάχνω και ένα τσάι που αδυνατίζει και κάθομαι στον καναπέ. Και τότε τον βλέπω. Είναι πάνω στο πράσινο χαλί. Μικρός αλλά έντονος. Αυθάδης και ειρωνικός. Ένας λεκές. Αφήνω το τσάι μου και την ηρεμία μου και γονατίζω δίπλα του στο χαλί. Τον κοιτάζω προσεκτικά και προσπαθώ να διαγνώσω τη σύστασή του, την προέλευσή του και τον τρόπο που θα τον εξουδετερώσω. Τον αγγίζω, τον τρίβω με το δάχτυλο. Παραμένει στη θέση του αγνοώντας την ταραχή μου. Σηκώνομαι και ψάχνω στο ντουλάπι.  Υγρό για τις ξύλινες επιφάνειες, υγρό για τις πλαστικές επιφάνειες, υγρό για τις φορμάικα επιφάνειες, υγρό για τα βαμβακερά, υγρό για τα χρωματιστά, υγρό για τα μαύρα, υγρό για τα λευκά, υγρό για τα συνθετικά και υγρό για τα χαλιά. Αρπάζω το υγρό για τα χαλιά, το ρίχνω πάνω στο λεκέ και περιμένω. Ο λεκές συνεχίζει να με κοιτάζει με θράσος. Τον τρίβω με μανία, χάνετε για λίγο και μετά εμφανίζεται ατάραχος. Μου ήταν αδύνατον να αποδεχτώ το λεκέ στο χαλί μου και του κηρύσσω πόλεμο. Για μέρες παίρνω τηλέφωνο τις γνωστές μου και τις ρωτώ αν ξέρουν κάποιο φάρμακο που θα εξουδετερώσει  τον λεκέ, επισκέπτομαι τα σούπερ μάρκετ και ψάχνω για ώρες τα ράφια με τα καθαριστικά και ρωτώ καταστήματα με χαλιά και φαρμακεία. Ο λεκές επιμένει όμως να αντιστέκεται.

Αφού λοιπόν τον πολέμησα και δεν μπόρεσα να τον νικήσω αποφάσισα να αποδεχτώ μαζί με τον λεκέ στο σαλόνι μου και την ήττα μου. Αποφάσισα να τον κάνω μέρος της ζωής μου. Να τον κοιτάζω κάθε πρωί που πίνω τον καφέ μου και κάθε απόγευμα που κάθομαι στον καναπέ μου να ξεκουραστώ. Και έγινε μέρος της καθημερινότητάς μου.  Η ζωή μου πλέον είχε ένα λεκέ. Για στάσου όμως. Μόνο ένα λεκέ; Πόσους και πόσους λεκέδες κυριολεκτικά και μεταφορικά δεν προσπαθώ καθημερινά να εξοντώσω άραγε; Λεκές δεν είναι και ο συνάδερφος στο γραφείο που προσπαθεί να μου σπάσει τα νεύρα; Λεκές δεν είναι και το πρόβλημα στη σχέση μου επειδή ο σύντροφος μου δεν είναι ακριβώς όπως θα τον ήθελα; Λεκές δεν είναι και οι σχέσεις με τους συγγενείς που ποτέ δεν ήταν άριστες; Λεκές δεν είναι και τα τρία κιλά που προσπαθώ να χάσω από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου; Λεκές δεν είναι και τα πρώτα σημάδια κυτταρίτιδας στο σώμα μου; Λεκές δεν είναι και η πιστωτική που δυσκολεύομαι να αποπληρώσω; Λεκέδες δεν είναι και οι πρώτες ρυτίδες γύρο από τα μάτια;  Λεκές δεν είναι και το ύψος μου που δεν ξεπερνάει το 1.63; Και καλά οι λεκέδες που βλέπω εγώ. Υπάρχουν όμως και λεκέδες που δεν τους έβλεπα μέχρι να τους ανακαλύψουν οι άλλοι και να μάθω ότι τους έχω. Αν κοιτάξω για παράδειγμα εξονυχιστικά τη ζωή μου μπορεί να ανακαλύψω το λεκέ της κατάθλιψης – αφού όπως λένε οι ειδικοί μερικές φορές δεν έχω όρεξη να βγω το βράδυ, το λεκέ του παλιού αυτοκινήτου – αφού όπως λένε οι οικολόγοι  θα πρέπει να το αποσύρω και να πάρω καινούργιο, το λεκέ της γρίπης –αφού όπως λένε οι γιατροί θα πρέπει να προστατευτώ από την επίθεσή του, το λεκέ της εγκληματικότητας – αφού όπως λένε στη τηλεόραση έχει αυξηθεί. Και γω προσπαθώ καθημερινά να εξαλείψω λεκέδες. Να καθαρίσω τη ζωή μου. Να την κάνω απαστράπτουσα και άκρως επιτυχημένη. Να καθαρίσω τον εαυτό μου. Να τον κάνω παραγωγικό, έξυπνο, όμορφο, κοινωνικό, νεανικό, καλοντυμένο, μοντέρνο, προχωρημένο. Να καθαρίσω τις σχέσεις μου. Να τις κάνω φιλικές, συναισθηματικές, ουσιαστικές, μακροχρόνιες. Και έχω κηρύξει πόλεμο σε ότι δεν πάει καλά. Και έχω κάνει τη ζωή μου πεδίο μάχης. Όχι πια όμως. Ο λεκές στο χαλί μου έχει παραμείνει εκεί για να μου υπενθυμίζει ότι η μάχη της καθαρότητας είναι χαμένος πόλεμος. Καλύτερα να κάνουμε ειρήνη με τους λεκέδες της ζωής μας και να τους αποδεχτούμε. Δεν υπάρχουν ούτε άψογα χαλιά, ούτε άψογες σχέσεις, ούτε άψογες οικογένειες, ούτε άψογες ζωές. Υπάρχουν όμως χαλιά που παραμένουν όμορφα έστω κι αν έχουν ένα μικρό λεκέ, υπάρχουν σχέσεις που στηρίζονται στην αγάπη έστω και αν δεν υπάρχει πάντα ταύτιση απόψεων, υπάρχουν οικογένειες που είναι ευτυχισμένες έστω κι αν δεν πληρούν τα στάνταρ της αγίας οικογένειας και υπάρχουν ζωές που είναι δημιουργικές έστω κι αν δεν είναι σε μόνιμη ευδαιμονία. Επειδή υπάρχει το δεν πειράζει. Δεν βαριέσαι. Έτσι είμαι εγώ κι έτσι είναι η ζωή μου. Οπότε τέρμα τα κάθε λογής φάρμακα και μαντζούνια που υπόσχονται να μου λύσουν όλα τα προβλήματα και τέρμα οι κάθε λογής ειδικοί και γκουρού που θα μου ταχτοποιήσουν τη ζωή μου. Δεν πειράζει. Ας είναι και λίγο ακατάστατη. Ας μείνει και κάποιος ανεξίτηλος λεκές. Θα σταματήσω να τον τρίβω ψυχαναγκαστικά και ασταμάτητα.  Μήπως η λύση τελικά είναι η αποδοχή και όχι η θεραπεία;