Διάφορα Θέματα

Σε αυτή τη σελίδα μπορείτε να διαβάστε:
Για να διαβάσετε το πιο πρόσφατο άρθρο θα πρέπει να πάτε στο τέλος της σελίδας.
1) Τελικά θα τον παντρευτείτε
2) Τα χάλασα με την κολλητή μου
3) Διαίσθηση
4) Οι αρνητικές επιπτώσεις της τιμωρίας
5) Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνίας  (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση. Παράγοντες που συντελούν σε μια βιώσιμη ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαίδευση.
Information and Communication Technologies (ICT) in education. Factors which contribute to a sustainable use of ICT in education.
6) Θέλω να δουλέψω σε άλλη χώρα.
7) Πως να αυξήσετε την ανθεκτικότητά σας. 
8) Διαζύγιο.









1) Τελικά θα τον παντρευτείτε;
Όλες θα έχετε παρακολουθήσει εκείνες τις ταινίες όπου δυο άνθρωποι ερωτεύονται και στο τέλος ο άντρας κάνει μια ρομαντική πρόταση γάμου στην πρωταγωνίστρια η οποία παρεμπιπτόντως δεν είναι και τόσο σίγουρη αν θέλει να παντρευτεί. Και φυσικά θα έχετε νιώσει απογοήτευση που ο δικός σας σύντροφος όχι μόνο δεν λέει να σας κάνει πρόταση γάμου στο ηλιοβασίλεμα αλλά  αποφεύγει κιόλας να συζητήσει το θέμα όταν προσπαθείτε να το θίξετε. 
Μην στεναχωριέστε. Δεν είστε οι μόνες. Περισσότερες από 75% των γυναικών που βγαίνουν από κάποιο Δημαρχείο με την άδεια γάμου στα χέρια έχουν …πιέσει κάπως τα πράγματα προς αυτή την κατεύθυνση. 
Για όσες πάντως θέλουν να παντρευτούν υπάρχουν καλά και κακά νέα. Τα καλά νέα είναι το ότι μπορείτε να χαλαρώσετε. Δεν χρειάζεται ούτε να πιέσετε, ούτε να σπρώξετε, ούτε να ραδιουργήσετε, ούτε να κάνετε μάγια. Τίποτα από όλα αυτά δεν είναι αποτελεσματικό αν η στιγμή δεν είναι κατάλληλη. Τα κακά νέα είναι ότι δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα για να επισπεύσετε τη στιγμή. Αν ο σύντροφός σας δεν είναι έτοιμος να παντρευτεί ή δεν είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για γάμο δεν υπάρχει τίποτα που θα μπορούσε να αλλάξει την κατάσταση.
  Το ξέρω ότι εκατομμύρια άντρες ερωτεύονται και παντρεύονται αντίστοιχα εκατομμύρια γυναίκες κάθε μέρα. Αλλά το κάνουν μόνο όταν είναι έτοιμοι. Ούτε ένα λεπτό νωρίτερα. Εν τω μεταξύ αν το βιολογικό τους ρολόι δεν τους σημάνει την ώρα δεν υπάρχει περίπτωση να τον πείσετε ότι είστε ότι καλύτερο του έχει συμβεί στη ζωή του – έστω και αν είστε. Αν βιάζεστε, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι το να βρείτε κάποιον που δεν χρειάζεται να τον πείσετε.   Στο γνωστή Αμερικανική σειρά κάποια από τις  πρωταγωνίστριες παρομοίασε έναν άντρα που είναι έτοιμος να παντρευτεί με ένα ταξί. Κάποια στιγμή στη ζωή του είναι έτοιμος για δέσμευση. Το φως που δηλώνει την διαθεσιμότητα του ανάβει και η επόμενη γυναίκα στη ζωή του κερδίζει το δακτυλίδι. Ευτυχώς πάντως δεν είναι και τόσο δύσκολο για μας να δούμε αν ένας άντρας έχει αναμμένο το φως της διαθεσιμότητας ή αν απλά οδηγεί στο σκοτάδι.  
 Πότε είναι διαθέσιμος για γάμο. 
Είναι τυπικά το αγόρι σας αλλά ουσιαστικά ο άντρας σας. 
Όταν ένας άντρας είναι έτοιμος να παντρευτεί αρχίζει να συμπεριφέρεται σαν σύζυγος. 
Κάνει σχέδια για το μέλλον και σας συμπεριλαμβάνει σε αυτά.
Σας συστήνει στους φίλους του και στην οικογένειά του.  Όχι μόνο σας τηλεφωνεί κάθε μέρα αλλά θέλει να σας πει και λεπτομέρειες για το τι του συνέβει όταν δεν ήταν μαζί σας.  Είναι ανοιχτός και ειλικρινής. Όταν μπαίνετε στο δωμάτιο δεν σβήνει την οθόνη του υπολογιστή του για να μην δείτε τι κάνει.  Κάνει χώρο στη ντουλάπα του για να βάλετε τα ρούχα σας.  Δεν αποφεύγει τη συζήτηση όταν αναφέρεστε στο δικό σας μέλλον.  Σας επιτρέπει να απαντήσετε το τηλέφωνό του. Αν σας αφήνει να απαντήσετε και το κινητό του τότε μπορείτε να ράψετε το νυφικό. 
Δεν βρίσκει πια ελκυστικά τα στέκια για  εργένηδες. 
Οι περισσότεροι άντρες που είναι έτοιμοι για γάμο νιώθουν άβολα σε μέρη όπου κατά κανόνα συχνάζουν οι εργένηδες παρόλο που παλιότερα ήταν τα στέκια τους. Νιώθουν έξω από τα νερά τους σε κλαμπ, σε μπιλιαρδάδικα και σε μπαρ. Η σκέψη του να μείνουν στο σπίτι – μαζί σας – όχι μόνο δεν τους φαίνεται απωθητική αλλά το προτείνουν κιόλας.
Είναι οικονομικά ανεξάρτητος. 
Οι άντρες έχουν διαφορετικές προτεραιότητες από τις γυναίκες. Ενδιαφέρονται περισσότερο για την οικονομική τους ασφάλεια από το να κάνουν οικογένεια και παιδιά. Αν κάποιος δεν καταφέρνει να πληρώνει άνετα τους λογαριασμούς του σίγουρα δεν θα θέλει να δεσμευτεί και να αναλάβει και άλλες οικονομικές υποχρεώσεις. Εξάλλου και σεις θα θέλατε να παντρευτείτε κάποιον που να είναι ώριμος, να έχει κατασταλάξει σε κάποια δουλειά και να μπορείτε να υπολογίζεται σε αυτόν. 
Έχει ανακαλύψει την επιθυμία του να γίνει μπαμπάς. 
Είναι σίγουρα έτοιμος να γίνει γαμπρός αν κοιτάζει τα μωρά με αγάπη, αν δεν τον ενοχλούν οι φωνές τους στο πάρκο και αν ακόμη καλύτερα σας λέει ότι θα κάνετε όμορφα παιδιά. Οι περισσότεροι άντρες πάντως δεν αργούν να ανακαλύψουν την επιθυμία τους να γίνουν μπαμπάδες. Εξάλλου πολλοί άντρες που ρωτήθηκαν σε διάφορες έρευνες πιστεύουν ότι θα πρέπει να κάνουν παιδιά αρκετά νέοι για να μπορέσουν να διδάξουν στο γιο τους ποδόσφαιρο, ψάρεμα, ή ότι άλλη ασχολία βρίσκουν οι ίδιοι κατάλληλη για έναν άντρα (δεν το λέω εγώ, αυτοί το λένε).
Δεν είναι πολύ μικρός αλλά ούτε και πολύ μεγάλος. 
Έρευνες έχουν δείξει ότι η ηλικία είναι πολύ σημαντική όσον αφορά τη στάση ενός άντρα προς τη δέσμευση. Πολλοί άντρες που έχουν σπουδάσει σε Πανεπιστήμιο δεν θεωρούν το γάμο σοβαρή πιθανότητα πριν την ηλικία των 26. Οι περισσότεροι μάλιστα αρχίζουν να σκέφτονται την πιθανότητα δέσμευσης από τα 28 έως τα 33. Οι άντρες που έχουν κάνει μεταπτυχιακά ή ειδικότητα, όπως οι γιατροί, αρχίζουν να σκέφτονται τα περί του γάμου στην ηλικία των 30 έως την ηλικία των 36. Γενικά όμως όταν κάποιος φτάσει τα 37 οι πιθανότητές του να παντρευτεί αρχίζουν να ξεθωριάζουν σημαντικά. Αν δεν έχει παντρευτεί ούτε μια φορά και μετά τα 43 τότε μάλλον θα μείνει για πάντα εργένης. 
Δεν πρόκειται να πάτε μαζί στην εκκλησία. 
Όταν σας λέει ευθέως ότι δεν σκοπεύει να παντρευτεί. 
Αντί να προσπαθήσετε να του αλλάξετε γνώμη καλύτερα είναι να τον πιστέψετε και να συνεχίσετε τη ζωή σας.
Αγοράζει μια Porsche ενώ μένει σε ισόγειο δυάρι.  
Ένας άντρας που αγοράζει κάτι ακριβό για τον εαυτό του ενώ και οι δυο έχετε άλλες πιο επείγουσες ανάγκες είναι ανώριμος και ανεύθυνος. Και σίγουρα δεν σκέφτεται το «εμείς» αλλά το «εγώ» πράγμα που δεν είναι καλός οιωνός για έναν ευτυχισμένο γάμο. 
Αποκαλεί τους παντρεμένους φίλους του κορόιδα.
Αν θεωρεί τους άλλους παντρεμένους άντρες κορόιδα δεν χρειάζεται πολύ υψηλό IQ για να καταλάβει κανείς ότι θα προσπαθήσει να μην γίνει και αυτός κορόιδο. Αν δεν νιώθει ότι το να χτίζουν δυο άνθρωποι μαζί το μέλλον τους είναι κάτι όμορφο τότε δεν νομίζω ότι θα θέλατε να είστε μέρος αυτής της σχέσης.
Σας κάνει συχνά να κλαίτε. 
Και όχι από χαρά βέβαια. Αν είναι αναξιόπιστος, ψεύτης, φλερτάρει με άλλες γυναίκες και γενικά σας στεναχωρεί συχνά πάρτε διαζύγιο από αυτή τη σχέση πριν είναι αργά και χρειαστεί να κάνετε μια βόλτα μέχρι το δικαστήριο για να το πετύχετε.  
Είναι ο κατάλληλος για σύζυγος; 
Μπορεί να τον έχετε ερωτευτεί, μπορεί να έχει υπέροχους κοιλιακούς, να είναι σέξι και να σας διασκεδάζει. Είναι όμως αυτός που θα θέλατε να περάσετε μια ζωή μαζί του; 
Πιστεύει ότι είναι ένας τυχερός άνθρωπος; 
Ένας άντρας που νιώθει τυχερός και καλά με τον εαυτό του σίγουρα μεταδίδει έναν αέρα αισιοδοξίας. Πιστεύω ότι καμιά μας δεν θα  ήθελε να περάσει τη ζωή της με κάποιον που πιστεύει ότι όλα του πάνε στραβά. Όπως επίσης και καμιά μας δεν πρέπει να πιστέψει ότι θα μπορούσε με την αγάπη της να μετατρέψει αυτή την πεποίθηση. Εξάλλου αν δεν αισθάνεται ήδη τυχερός που τον αγαπάτε και είναι μαζί σας τότε δεν θα μπορέσετε ποτέ -τουλάχιστον εσείς- να τον πείσετε ότι η ζωή είναι ωραία έστω και με τις δυσκολίες της.
Μπορείτε να ανεχτείτε τα ελαττώματα του; 
Κανείς μας δεν είναι τέλειος και σίγουρα θα έχετε και σεις πολλά ελαττώματα. Το ζητούμενο όμως είναι το να μπορείτε εσείς να ανεχτείτε τις δικές του ενοχλητικές συνήθειες. Μπορείτε να ζήσετε με κάποιον που ανοίγει το ψυγείο και πίνει το γάλα κατευθείαν από το μπουκάλι; Μπορείτε να ζήσετε σε ένα σπίτι όπου στα πόμολα της πόρτας κρέμονται βρώμικα ρούχα; Πάντως θα σας συμβούλευα να μην αφήνετε τα μικροελαττώματά του να επισκιάζουν το γεγονός ότι είναι καλός, αξιόπιστος και διασκεδαστικός. Και στο κάτω κάτω μην ξεχνάτε ότι και σεις μιλάτε στο τηλέφωνο με τις ώρες και αφήνετε φλιτζάνια καφέ σε όλο το σπίτι. 
Μπορείτε να πείτε τα πράγματα που βρίσκει όμορφα σε σας χωρίς να το σκεφτείτε; 
Αν ξέρετε ότι βρίσκει όμορφο το δόντι σας που είναι λίγο στραβό ή το λαιμό σας που είναι τόσο απαλός τότε σημαίνει ότι σας το έχει πει εκατοντάδες φορές. Για πολλές από μας και από μόνο του αυτό το γεγονός είναι αιτία γάμου.
Σας αφήνει την τελευταία γουλιά γάλα για το πρωινό σας καφέ;   Αν το πρωί που έχει αργήσει, που μισοκοιμάται και που τρέχει να διαλέξει πουκάμισο σκεφτεί να αφήσει για σας την τελευταία γουλιά γάλα που έχει μείνει στο ψυγείο τότε να τον παντρευτείτε οπωσδήποτε. Για να ζήσεις με κάποιον μια ζωή πρέπει να σκέφτεται τις μικρές σου καθημερινές ανάγκες. 
Μπορεί να κρατήσει ένα μυστικό; 
Όλα τα μυστικά δεν είναι ίδια και όλοι το ξέρουμε. Μερικά μπορούμε να τα αποκαλύψουμε υπό μορφή αστείου. Τα υπόλοιπα όμως θα ήταν καλύτερα για μας να τα πάρουμε μαζί μας στον τάφο. Αν μεθύσατε κάποιο βράδυ μπορεί να είναι και αστείο. Αν όμως έχετε πει κάποιο ψέμα στη δουλειά θα προτιμούσατε να μην το ξέρει κανείς. Το σημαντικό είναι να αξιολογείτε εσείς και ο σύντροφός σας τα μυστικά με τον ίδιο τρόπο.
Ξέρετε πόσα χρήματα βγάζει;  
Όχι φυσικά επειδή κοιτάξατε το βιβλιάριο καταθέσεών του την ώρα που ήταν στο μπάνιο αλλά επειδή το έχετε συζητήσει ανοιχτά. 
Σας έχει δει στα χειρότερά σας; 
Και δεν εννοούμε φυσικά χωρίς μέικ άπ και αχτένιστες. Εννοούμε εκείνες τις ημέρες που είστε ευερέθιστες, κακές, γεμάτες κατάθλιψη και κακία. Εάν το έχει χειριστεί ήρεμα χωρίς να καλέσει το 166 τότε μπορεί να ζήσει μαζί σας μια ζωή.
Φοράει ζώνη στο αυτοκίνητο; 
Αν προσέχει τον εαυτό του και την υγεία του γενικά σημαίνει ότι φροντίζει και για σας που αγαπάει και τον αγαπάτε. 
Γελάει συχνά; 
Αν θέλετε να χαρείτε τη ζωή σας τότε παντρευτείτε κάποιον που χαίρεται τη δική του. Ή τουλάχιστον μην παντρευτείτε κάποιον που δεν σας αφήνει να χαρείτε τη δική σας.
Και αν δεν θέλει να σας παντρευτεί σκεφτείτε τι γλιτώσατε. 
Να περνάτε Κυριακές με τους γονείς του. Μήπως δεν είναι μόνο οι Κυριακές και σκοπεύατε να μείνετε στο πάνω όροφο της διώροφης μονοκατοικίας που έχουν οι γονείς του; 
Να μοιράζεστε το μισθό σας που είναι πολύ πιο καλός από το δικό του. 
Να μοιράζεστε την ντουλάπα σας και τα συρτάρια σας που είναι πολύ πιο τακτοποιημένα από τα δικά του. 
Να σταματήσετε να φλερτάρετε με άλλους άντρες. Αυτό δεν σκοπεύατε να κάνετε μετά το γάμο; 
Να περιορίσετε τις εξόδους με τις φίλες σας. Δεν πιστεύω να σκοπεύατε να τις εξαλείψετε;  
Να μην ξαναπάτε διακοπές με εργένικη παρέα. Σε λίγα χρόνια μετά το γάμο θα πρέπει να αρχίσετε και τις οικογενειακές διακοπές  με παιδιά και γιαγιάδες για να τα φυλάνε όταν εσείς  θα θέλετε να πάτε για ποτό. 
Να επιμένει να οδηγάει αυτός το καινούργιο σας αυτοκίνητο ή ακόμη χειρότερα να το οδηγείτε εσείς και να σας κάνει υποδείξεις για το πώς θα πρέπει να το οδηγήσετε.
 Να δίνετε λογαριασμό για τις μπότες που θέλετε να αγοράσετε και κοστίζουν 400 ευρώ και πολύ περισσότερο να σας υπενθυμίζει κάποιος ότι δεν τις έχετε φορέσει ούτε μια φορά μετά από ένα χρόνο.  Να μυρίζετε και να βλέπετε τις πίτσες και τα σουβλάκια που παραγγέλνει απ’ έξω όταν εσείς θα κάνετε δίαιτα με βραστά κολοκυθάκια.  
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


2) Τα χάλασα με την κολλητή μου.


 Όλες ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε όταν τα χαλάμε με το αγόρι μας. Πρέπει επειγόντως να πάμε για ψώνια, να βγούμε με τις φίλες μας και να το συζητήσουμε μέχρι το πρωί και οπωσδήποτε να κλείσουμε ραντεβού με τον κομμωτή μας. Ξέρουμε επίσης ποιος είναι ο λόγος που τσακωθήκαμε μαζί του –εξάλλου συμφωνούν και οι φίλες μας. Είναι αναίσθητος, υποκριτής και παλιάνθρωπος. Και φυσικά δεν πρόκειται να του ξαναμιλήσουμε – εκτός ίσως αν έρθει και μας παρακαλέσει γονατιστός. Τι γίνεται όμως όταν τα χαλάσουμε με την καλύτερή μας φίλη; Με τον άνθρωπο δηλαδή που εμπιστευόμαστε, που σεβόμαστε και που ξέρει όλα μας τα μυστικά; Μπορεί ένα ζευγάρι καινούργια παπούτσια ή ένα νέο λουκ στα μαλλιά να μας παρηγορήσει; Γίνεται να πούμε ότι είναι υποκρίτρια και αναίσθητη και να συνεχίσουμε τη ζωή μας; Μήπως τελικά κάτι δεν πάει καλά μαζί μας αφού τα χαλάσαμε με …το άλλο μας μισό;


Κι όμως είναι πολύ φυσικό κάποια στιγμή να τα χαλάσεις με την κολλητή σου. Λέει αυτή κάποια άσχημα πράγματα, λες εσύ κάποια άσχημα πράγματα και μετά δεν λέει καμιά σας τίποτα. Και έχει περάσει πάνω από μια εβδομάδα και δεν έχετε ανταλλάξει ούτε ένα τηλεφώνημα ενώ κανονικά μιλούσατε κάθε μέρα.  Θα αφήσεις το πάγο να εγκατασταθεί ανάμεσά σας ή θα κάνεις κάτι για να την ξαναφέρεις πίσω;


Ίσως να είπε αυτή την πρώτη πικρή κουβέντα. Ίσως πάλι να το έκανες εσύ. Δεν θυμάσαι καλά αλλά ξέρεις ότι τώρα σου λείπει και νιώθεις πληγωμένη. Δεν ξέρεις όμως τι θα μπορούσες να κάνεις. Κι όμως με τις κατάλληλες κινήσεις και τα κατάλληλά λόγια θα μπορούσες να βγεις από αυτή την αμήχανη κατάσταση και ίσως να βγάλεις και τη φίλη σου από την ίδια δύσκολη θέση.

 Κάνε την πρώτη κίνηση.

 Θα μου πεις ότι έχεις την υπερηφάνεια σου που δεν σε αφήνει να κάνεις την πρώτη κίνηση. Όμως το να κάνεις εσύ πρώτη ένα τηλεφώνημα δεν σημαίνει ότι χρειάζεται να ζητήσεις συγνώμη ή να παραδεχτείς ότι εσύ έκανες λάθος. Απλά θέλεις την φιλία σας πίσω χωρίς να νοιάζεσαι για το ποιος έφταιγε τελικά. Σίγουρα, το να σηκώσεις το ακουστικό είναι μια δύσκολη απόφαση και αν συνεχίζεις να πιστεύεις ότι κάνοντας αυτή την κίνηση θα πληγώσεις την υπερηφάνεια σου προσπάθησε να δεις τα πράγματα από τη πλευρά της φίλης σου. Σκέψου πώς μπορεί να βλέπει αυτή την όλη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Αυτό θα σε βοηθήσει να καταλάβεις ότι υπάρχουν πάντα δυο πλευρές σε ένα νόμισμα και θα μειώσει την αμηχανία σου.

 Πριν φουντώσει ο τσακωμός.

 Και μια και μιλήσαμε για τις δυο όψεις του νομίσματος καλό είναι όταν αρχίσουν να εκφράζονται οι πρώτες πικρίες πριν φουντώσει ο τσακωμός και η κατάσταση ξεφύγει από τον έλεγχο να σκεφτείς το λόγο που σας οδηγεί σε αυτό τον καυγά. Είσαι εκνευρισμένη εσύ; Μήπως η φίλη σου; Μήπως χρειάζεται επιβεβαίωση; Μήπως εσύ χρειάζεσαι κάποιον να σε καθησυχάσει και αντί να το διευκρινήσεις γίνεσαι επιθετική; Υπάρχουν άραγε πράγματα που δεν τα έχετε συζητήσει ανοιχτά; Ίσως θα έπρεπε να σταματήσετε να εκτοξεύετε κακίες η μια για την άλλη γενικά και αόριστα και να καθίσετε να μιλήσετε ήρεμα και ειλικρινά επί της ουσίας.

 Όταν φουντώσει ο καυγάς.

 Ας πούμε όμως ότι δεν προλάβατε το κακό και ο καυγάς έχει φουντώσει πια. Τουλάχιστον πρόσεξε τα λάθη που δεν διορθώνονται.

-Μην πεις πράγματα που δεν εννοείς μόνο και μόνο για να την πληγώσεις. Φυσικά και δεν πιστεύεις ότι είναι εγωίστρια και ότι μόνο εσύ την βοηθούσες όταν είχε ανάγκη. Φυσικά και δεν πιστεύεις ότι σου τηλεφωνούσε μόνο όταν είχε κάποιο πρόβλημα.

-Μην θυμηθείς ξεχασμένες ιστορίες που έχουν παραγραφεί και συγχωρεθεί. Εντάξει σου είχε κλέψει ένα μολύβι στο δημοτικό και είχε φλερτάρει με ένα αγόρι που ήξερε ότι σου άρεσε. Τα έχετε πει και τα έχετε ξεπεράσει. Μην τα ξαναφέρνεις στην επιφάνεια.

-Μην της πατήσεις ποτέ τον κάλο την ώρα του καυγά. Μην χρησιμοποιήσεις δηλαδή πράγματα που μόνο εσύ ξέρεις για να την πληγώσεις. Αν ξέρεις ότι νομίζει ότι έχει μεγάλες περιφέρειες μην την πεις χοντρή. Αν νομίζει ότι δεν τα πάει καλά με τους άντρες μην την πεις μπακούρι.

-Μην προβείς σε αποκαλύψεις. Αν κάποια πράγματα δεν της τα έχεις αναφέρει για να μην την στεναχωρήσεις δεν είναι η κατάλληλη ώρα να τα αποκαλύψεις. Μην της πεις ότι η μαμά σου σου είχε πει ότι πρέπει να την προσέχεις επειδή είναι επιπόλαιη. Μην της πεις επίσης ότι η Τόνια είχε πει στην Ειρήνη ότι ο Γιώργος της είχε πει ότι είναι σπαστική και αντιπαθητική.

 Αμέσως μετά τον καυγά.

 Έχει λήξει λοιπόν ο καυγάς και πραγματικά πιστεύεις ότι δεν θα ξαναμιλήσετε. Όμως ακόμη και αν αυτό ισχύει και δεν αλλάξεις γνώμη φέρσου τίμια.

-Μην πάρεις τηλέφωνο όλους τους γνωστούς να τους ενημερώσεις ότι τσακωθήκατε. Ειδικά μην πάρεις τηλέφωνο αυτούς που ξέρεις ότι δεν την συμπαθούν ιδιαίτερα για να αρχίσετε να την ..θάβετε.

-Μην αποκαλύψεις τα μυστικά της. Δεν είναι καθόλου τίμιο να πεις ότι σου είχε εμπιστευτεί ότι ήταν ερωτευμένη με τον Πέτρο που τα είχε με τη Μαρία. Εκτός από το ότι η προδοσία δεν σε τιμά καθόλου – δεν θα σε εκτιμήσουν ούτε οι αποδέκτες της πληροφορίας φυσικά – μπορεί να κάνεις όλη την παρέα μαλλιά κουβάρια και ο τσακωμός σου με τη φίλη σου να εξελιχθεί σε γενικευμένη σύρραξη.

-Μην ζητήσεις από κανένα να επέμβει για να της μιλήσει ή για να την ψαρέψει. Ο τσακωμός σας είναι κάτι το εντελώς προσωπικό.

 Προσπάθεια επανασύνδεσης.

 Και φτάνουμε ξανά στο σημείο όπου έχει περάσει κάποιος καιρός χωρίς να έχετε μιλήσει και όπου έχεις αποφασίσει να κάνεις την πρώτη κίνηση για επανασύνδεση. Μερικές δοκιμασμένες συμβουλές ίσως σου φανούν χρήσιμες σε αυτή τη φάση.

-Πριν τηλεφωνήσεις πρέπει να ξέρεις τι θέλεις από την συνομιλία σας. Θέλεις απλά να απολογηθείς για το δικό σου μερίδιο στον τσακωμό; Θέλεις να συζητήσετε για το τι σας οδήγησε σε αυτή την κατάσταση; Αν δεν είσαι προετοιμασμένη ίσως μουρμουρίσεις κάτι ανόητο όπως το «τι νέα» και προσποιηθείς ότι δεν υπάρχει πρόβλημα - πράγμα το οποίο θα κουκουλώσει τη διαφωνία χωρίς να την διευθετήσει. Φυσικά και θα ξέρεις ότι τα κουκουλωμένα συναισθήματα πάντα έρχονται στην επιφάνεια κάποια στιγμή.

-Διάλεξε προσεκτικά την πρώτη σου φράση. Ξεκαθάρισέ της από την αρχή ότι νοιάζεσαι γι αυτήν και τη φιλία σας. Πες για παράδειγμα ότι δεν έχετε μιλήσει για μια εβδομάδα και ότι σου λείπει ή ότι θέλεις να ξέρει ότι η φιλία σας σημαίνει πολλά για σένα ή ότι είσαι πολύ αναστατωμένη από τον τσακωμό σας.

-Προετοιμάσου για απόρριψη. Ίσως σου πει ότι αυτή είναι ακατάλληλη ώρα για να συζητήσετε και σου κλείσει το τηλέφωνο. Παρόλο που κάτι τέτοιο είναι σαν ένα χαστούκι στο πρόσωπο μην φρικάρεις. Σκέψου ότι μπορεί να την αιφνιδίασες και περίμενε να σου τηλεφωνήσει αυτή. Αν δεν το κάνει μετά από μερικές ημέρες μπορείς να της στείλεις ένα σημείωμα αναφέροντας πάλι το πόσο σημαντική είναι η φιλία σας. Μετά από αυτό δεν μπορείς να κάνεις τίποτα περισσότερο.

-Αν συζητήσετε στο τηλέφωνο απολογήσου για τα δικά σου λάθη. Είναι σαν να προσπαθείς να κάνεις το μισό δρόμο για να λύσετε το πρόβλημα. Αν νομίζεις ότι εσύ έχεις δίκιο μπορείς να εκφράσεις τη λύπη σου που άφησες να περάσει τόσος καιρός χωρίς να επικοινωνήσετε. Αν νομίζεις ότι δεν ήσουν πολύ διπλωματική και άφησες εσύ να φουντώσει ο καυγάς μπορείς να της πεις ότι λυπάσαι που παραφέρθηκες σε αυτή την περίπτωση αλλά είσαι πολύ ευαίσθητη με το συγκεκριμένο ζήτημα και δεν μπορείς εύκολα να συγκρατηθείς. Αν νομίζεις ότι κάτι που είπες την στεναχώρησε πες της ότι το είπες χωρίς να σκεφτείς και ότι δεν ήθελες να την πληγώσεις.

-Μίλησε περισσότερο για τη φιλία σας και για όσα τελικά σας ενώνουν. Παρόλο που είναι καλό να ξεκαθαρίσετε όσα σας διχάζουν μην επιμείνετε μόνο σε αυτό. Αναλογικά θα πρέπει να συζητήσετε περισσότερο για τα θετικά της φιλίας σας και λιγότερο για τα προβλήματα.

-Τέλειωσε τον διάλογο με αισιοδοξία. Πες της ότι χαίρεσαι που μιλήσατε. Χαμογέλασε πριν κλείσεις το τηλέφωνο. Μπορεί να μην σε βλέπει αλλά θα καταλάβει την διαφορά.

 Μετά τη
συζήτηση.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       
Μετά το πρώτο τηλεφώνημα μην ξεχάσεις να της ξανατηλεφωνήσεις σύντομα χωρίς να αναφερθείς στον καυγά σας αυτή τη φορά. Μιλήστε για μικροπράγματα όπως κάνατε και παλιά ενδεχομένως.

 Αν δεν θέλει να τα ξαναφτιάξετε.

Στην περίπτωση που δεν θελήσει να σου μιλήσει στο τηλέφωνο και δεν σου τηλεφωνήσει η ίδια αργότερα θα πρέπει να πάρεις απόφαση ότι η φιλία σας μάλλον έχει τελειώσει. Αν και σίγουρα θα νιώθεις πληγωμένη προσπάθησε να το ξεπεράσεις.

-Μην το πάρεις προσωπικά. Δεν φταις εσύ και δεν πάει κάτι στραβά με σένα απαραίτητα. Ίσως η φίλη σου να έχει αλλάξει και ίσως να ζητάει άλλα πράγματα από τη ζωή της τώρα πια.

-Στρέψε την προσοχή σου και σε άλλους ανθρώπους που θα μπορούσαν να γίνουν φίλοι σου.

-Σε καμιά περίπτωση πάντως μην ακυρώσεις τα χρόνια που περάσατε μαζί με τη φίλη σου κατηγορώντας την. Καλά είναι να θυμάσαι αυτή τη φιλία για ότι καλό σου πρόσφερε.

Έληξε η φιλία σας χωρίς να τσακωθείτε.

Δεν είναι λίγες οι φορές που φιλίες τελειώνουν σταδιακά χωρίς να υπάρξει κάποια ρήξη. Απλά η μια φίλη απομακρύνεται για δικούς της λόγους. Συνήθως αυτό συμβαίνει γύρο στα 18 με 22 όταν η ζωή μας αλλάζει ριζικά από τη μια στιγμή στην άλλη.

Μπορεί η μια φίλη να περάσει σε κάποια σχολή σε άλλη πόλη ή να φύγει για μεταπτυχιακό σε κάποια άλλη χώρα και να απορροφηθεί τόσο πολύ από τις νέες της γνωριμίες που να απομακρυνθεί από την άλλη. Σε αυτή την περίπτωση η φιλία μπορεί να επανέλθει όταν η φίλη που έφυγε προσωρινά επιστρέψει (εφόσον φυσικά οι ζωές τους δεν έχουν αλλάξει τόσο πολύ που να έχει δημιουργηθεί ένα χάσμα ανάμεσά τους).

Μπορεί η μια από τις δυο φίλες να βρει κάποιο σύντροφο και να μην έχει χρόνο να δει την παρέα της. Όλες λέμε ότι όταν βρούμε αγόρι δεν θα κάνουμε όπως τις «άλλες» που ξεχνάνε τις φίλες τους. Όμως τις περισσότερες φορές μας παρασύρει ο έρωτας που μπορεί να μην είναι τόσο βαθύς όσο οι φιλίες μας αλλά σίγουρα είναι πιο έντονος.

Μπορεί επίσης η μια φίλη να αλλάξει τρόπο ζωής λόγο δουλειάς ή σπουδών. Ίσως τα ενδιαφέροντά της να έχουν αλλάξει, άλλα πράγματα να έχουν προτεραιότητα στη ζωή της και να έχει βρει άλλους ανθρώπους που να μπορεί να μοιράζεται αυτά τα ενδιαφέροντα.

Τέλος σε κάποιες φάσεις της ζωής μας χρειάζεται να αφοσιωθούμε σε ένα στόχο με όλη μας τη ψυχή και δεν έχουμε χρόνο για τους φίλους μας. Σε αυτή την περίπτωση οι φίλοι πρέπει να κάνουν υπομονή και να επιδιώκουν έστω και μια ελάχιστη επαφή με ένα σύντομο τηλεφώνημα, ένα μήνυμα ή ένα e-mail.

Ότι και να έχει συμβεί πάντως καλά είναι να ξεκαθαρίσετε το θέμα πριν αποδεχτείτε ότι η φιλία σας έχει τελειώσει ή έχει διακοπεί προσωρινά. Επίσης δεσμευτείτε να επικοινωνείτε σε τακτά χρονικά διαστήματα για να ανταλλάσσετε τα νέα σας. Μπορεί μια φιλία να είναι το καλύτερο πράγμα στη ζωή του ανθρώπου αλλά και μια φιλία που έχει λήξει αλλά δεν έχει διαγραφεί μπορεί να γίνει ένα καλό σημείο αναφοράς στη ζωή μας και ένας συνδετικός κρίκος με το παρελθόν μας.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3) Διαίσθηση

Τι είναι αυτό που το λένε διαίσθηση

Η διαίσθηση είναι τέχνη. Είναι η τέχνη του να ακούς και να εμπιστεύεσαι «την εσωτερική σου φωνή» και να ενεργείς σύμφωνα με τις οδηγίες της.  Φυσικά το εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι το ποιά είναι αυτή η φωνή, από που έρχεται και πως ξέρουμε ότι την ακούμε και δεν την δημιουργούμε μόνοι μας μεταφράζοντας τις ελπίδες μας και τις επιθυμίες μας. Η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα είναι το ότι όλες αυτές οι ερωτήσεις δεν έχουν νόημα αφού προέρχονται από ένα μυαλό που έχει μάθει να προσεγγίζει τη ζωή με έναν απόλυτα λογικό τρόπο. Για να καταλάβουμε τη λειτουργία της διαίσθησης και να οφεληθούμε από αυτήν θα πρέπει να παραιτηθούμε από αυτό τον τρόπο σκέψης – έστω και προσωρινά επειδή η διαίσθηση δεν εξηγεί αλλά απλά δείχνει το δρόμο. Όσο για το από που έρχεται θα σας πω ότι απλά υπάρχει μέσα μας και περιμένει να συντoνιστούμε κατάλλληλα για να ακούσουμε τις πληροφορίες που μπορεί να μας δώσει. Ένα παράδειγμα που θα μας κάνει να καταλάβουμε την ύπαρξη της διαίσθησης είναι αυτό της τηλεόρασης, του ραδιοφώνου και του ίντερνετ. Όλα τα στοιχεία και οι πληροφορίες υπάρχουν γύρο μας και το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε εμείς είναι το να πατήσουμε ένα κουμπί, να δώσουμε ένα κωδικό ή να συντονιστούμε στο κατάλληλο μήκος κύματος για να τα λάβουμε. Όταν δεν τα λαβαίνουμε δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν. Απλά εμείς δεν έχουμε συντονιστεί κατάλληλα.

Πως θα συντονιστούμε

Για τους περισσότερους από εμάς το να επιτρέψουμε στην διαίσθησή μας να μας οδηγήσει είναι πραγματικά ένας νέος τρόπος ζωής πολύ διαφορετικός από αυτόν που έχουμε διδαχθεί και πολλές φορές ίσως να είναι άβολος και τρομακτικός. Είναι λοιπόν φυσικό να μας πάρει χρόνο για να συνηθίσουμε. Σε αυτό φυσικά αν προστεθεί και η αντίσταση της οικογένειάς μας και των φίλων μας που μπορεί να νιώθουν ότι απειλούνται από την αλλαγή μας η κατάσταση γίνεται αρκετά πολύπλοκη. Εξάλλου η διαίσθηση παρόλο που δεν διδάσκεται όπως και κάθε άλλη τέχνη χρειάζεται εξάσκηση και χρόνο. Μερικές ασκήσεις που μπορούμε να κάνουμε για να έρθουμε σε επικοινωνία με την εσωτερική μας φωνή είναι οι εξής:

Καθίστε ή ξαπλώστε σε μια άνετη θέση. Κλείστε τα μάτια σας. Πάρτε μια βαθιά ανάσα και χαλαρώστε. Πάρτε άλλη μια βαθιά ανάσα και χαλαρώστε το μυαλό σας αυτή τη φορά. Συνεχίστε να αναπνέετε αργά και βαθιά και απαλαγείτε από την υπερένταση και το άγχος. Καθώς θα χαλαρώνετε θα βρεθείτε σε ένα ήσυχο και βαθύ μέρος μέσα σας όπου δεν χρειάζεται να κάνετε τίποτα ή να σκεφτείτε για οτιδήποτε. Από αυτό το μέρος αρχίστε να αισθάνεστε τη δύναμη της ζωής μέσα σας. Φανταστείτε ότι ακολουθείτε την δική σας ενέργεια, την αισθάνεστε, την εμπιστεύεστε και κινείστε μαζί της. Αιστάνεστε απόλυτα αληθινοί με τον εαυτό σας. Αισθάνεστε αληθινοί και δυνατοί. Φανταστείτε ότι εκφράζετε τη δημιουργηκότητά σας ελεύθερα και πλήρως και απολαύστε την εμπειρία. Κάντε αυτή την άσκηση όσο πιο συχνά μπορείτε.

Απαλλάξτε τον εαυτό σας από την ανάγκη να σκέφτεται, να αναλύει και να ξέρει τα πάντα. Η καλύτερη γνώση έρχεται  όταν αποτραβιέσαι στο βάθος της ψυχής σου.

Να είστε ανοιχτοί σε ότι σας λέει ο εαυτός σας. Πολλές φορές νομίζουμε ότι τα έχουμε όλα τακτοποιήσει αλλά και πάλι νιώθουμε ανικανοποίητοι. Ίσως το σωστό μονοπάτι να είναι δυσκολότερο αλλά διαφορετικό από αυτό που βρίσκεστε. Θα πρέπει να είστε ανοιχτοί σε άλλες πιθανότητες ζωής.

Να κάνετε πάντα κάτι δημιουργικό όπου ο χρόνος φαίνεται να πετάει και η δουλειά να σε οδηγεί όπως είναι η ζωγραφική, το γράψιμο ή ο χορός. Η δημιουργικότητα είναι η έκφραση της ψυχής και φαίνεται ότι πηγαίνει χέρι -χέρι με τη διαίσθηση.

Ρωτήστε τον εαυτό σας ερωτήσεις όπως για παράδειγμα το τι θα πρέπει να κάνετε σε κάποια περίπτωση που σας απασχολεί κάτι. Το να ξέρεις ότι χρειάζεσαι να μάθεις είναι ένα πρώτο βήμα. Μετά εμπιστευτείτε τον εαυτό σας. Όσες πληροφορίες χρειάζεστε για τη σωστή απόφαση υπάρχουν μέσα σας.

Γράψτε τις σκέψεις σας και τα συναισθήματά σας. Έτσι δεν θα φεύγουν απαρατήρητα. Θα μπορείτε να τα διαβάζετε και να μαθαίνετε πολλά για τον εαυτό σας.

Μην πιέζεστε για να πάρετε αποφάσεις. Η διαίσθηση δεν εξαναγκάζεται, δεν διδάσκεται κι δεν μαθαίνεται. Απλά της επιτρέπεται να εμφανιστεί. Αφού πάρετε όλες τις πληροφορίες που χρειάζεστε για κάποιο ζήτημα και αφού φορτώσετε τον εγκέφαλό σας χαλάρωσε και αφήστε το μυαλό σας και την καρδιά σας να κάνουν το απαραίτητο ξεκαθάρισμα και τις απαραίτητες διεργασίες για να βγει η σωστή απόφαση. Είναι πολύ πιθανό η απάντηση να σας έρθει σαν ένα «Α!» κάποιο λεπτό όπου η σωστή πορεία που θα πρέπει να ακολουθήσετε ξεπετάγεται από το πουθενά.

Να έχετε πάντα το μυαλό σας ανοιχτό σε νέα πράγματα, να μην ασκείτε στα πάντα κριτική, να προσπαθείτε να καταλάβετε παρά να απορρίπτετε και να έχετε πάντα μια παιχνιδιάρικη διάθεση. Ειδικά το τελευταίο είναι πολύ σημαντικό επειδή πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι έχουμε διαίσθηση μόνο σε δραματικά γεγονότα. Η διαίσθηση όμως είναι κάτι που έρχεται με την χαλάρωση.

Ονειρευτείτε, εξερευνείστε πιθανότητες και γράψτε σε ένα χαρτί όλες τις απίθανες ιδέες που μπορεί να σας έρθουν στο μυαλό σχετικά με ένα θέμα.

Μην ακούτε μόνο το μυαλό σας που σας φοβίζει. Ακούστε και την καρδιά σας.

Πως λαμβάνουμε τα μηνύματα της διαίσθησης

Υπάρχουν διαφορετικά κανάλια από τα οποία παίρνουμε τις πληροφορίες της διαίσθησης και είναι διαφορετικά για τον καθένα μας. Με λίγη προσοχή όλοι μας μπορεί να ανακαλύψουμε τους απρόσμενους τρόπους με τους οποίους διαισθανόμαστε.

Με την εσωτερική όραση ή το «τρίτο μάτι» όπως συνηθίζεται να λέγεται. Είναι οι εικόνες ή τα οράματα που μπορεί να βλέπουμε πέρα από το φυσικό μας περιβάλλον και δυνατότητες όπως για παράδειγμα στο δίπλα δωμάτιο ή μίλια μακριά από μας.

Με ήχους που ακούγονται κατευθείαν στο μυαλό μας χωρίς να μπορούν να ακουστούν στην κυριολεξία. Αυτοί οι ήχοι μπορεί να εκδηλώνονται σαν μουσική ή καμπανάκια ή τραγούδι. Επίσης πολλοί αισθάνονται τον ήχο της σειρήνας ή ένα χτύπημα ή κάποιο άλλο ήχο που τους τραβά την προσοχή. Μερικές φορές μπορεί αυτού του είδους η διαίσθηση να πάρει την μορφή μιας φωνής που ακούγεται δίπλα ή πίσω από το πρόσωπο που την αισθάνεται. Αυτή η φωνή μπορεί να είναι η φωνή του ανθρώπου που την ακούει ή η φωνή κάποιου άλλου και μπορεί να είναι προειδοποιητική ή και ενθαρρυντική. Όλες τις φορές όμως είναι αντικειμενική.

Με το σώμα μας. Αυτός είναι και ο πιο συχνός τρόπος που διαισθανόμαστε αλλά μπορεί εύκολα να τον μπερδέψουμε με τις απλές σκέψεις που κάνουμε για ένα γεγονός. Η αίσθηση που έχουμε όταν λαμβάνουμε πληροφορίες με αυτό τον τρόπο είναι ένα σφίξιμο στην καρδιά ή στο στομάχι ή τσιμπήματα στο δέρμα. Είναι σαν να ξέρουμμε κάτι αλλά να μην ξέρουμε πως το ξέρουμε. Μερικές φορές μπορεί να είναι και μια φευγαλέα σκέψη που περνά από το μυαλό μας με έναν ανεπαίσθητο τρόπο και δεν της δίνουμε σημασία.

Με την γεύση ή την όσφρηση αλλά αυτοί οι τρόποι διαίσθησης είναι λιγότερο συχνοί. Μερικές φορές έχει αναφερθεί ότι κάποιοι άνθρωποι μυρίζουν κάτι ή έχουν κάποια γεύση στο στόμα τους (όπως η μυρωδιά από κρίνα ή γιασεμί ή η γεύση από μπισκότα) και αυτές τις αισθήσεις τις συνδέουν με κάποια γεγονότα ή ανθρώπους.

Με τη δόνηση ή την ενέργεια. Τέτοιας μορφής διαίσθηση είναι η τηλεπάθεια όπου «διαβάζουμε» το μυαλό του άλλου ή η αύρα κάποιου που μας λέει για την κατάσταση που βρίσκεται φυσικά ή ψυχικά.

Με τα όνειρα. Όταν κοιμόμαστε το μυαλό μας λειτουργεί  και επεξεργάζεται τα καθημερινά μας προβλήματα και αγωνίες. Έπειτα, το πρωί μπορεί να μας δώσει τις λύσεις αλλά αυτές οι λύσεις πολλές φορές έρχονται με συμβολικό τρόπο. Αν είμαστε χαλαροί θα μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε τα σύμβολα. Άλλες φορές μπορεί να μην θυμόμαστε το όνειρο αλλά να έχουμε την αίσθηση ότι μας δόθηκε η απάντηση σε κάποιο πρόβλημα.  Και αυτό όμως είναι πολύτιμο και θα πρέπει να αξιοποιηθεί.

Με τα συναισθήματα. Αν κάτι δεν σας αρέσει 100% σκεφτείτε γιατί δεν σας αρέσει. Αν μια απόφαση δεν σας δίνει ενέργεια τότε ξανασκεφτείτε την . Αν κάποιος άνθρωπος δεν σας προκαλεί θετικά συναισθήματα τότε να είστε προσεκτικοί.

Προσοχή όμως. Για να ανακαλύψετε τα κανάλια που σας μεταδίδουν τις πληροφορίες της διαίσθησης δεν πρέπει να  πιστέψετε ποτέ ότι είστε διαφορετικοί ή καλύτεροι από τους άλλους διότι αυτό θα σας εγκλωβίσει στην παγίδα του «εγώ». Είστε ένα με όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους και όλα όσα σας περιβάλλουν. Ο διαχωρισμός από τους άλλους και τη φύση μας ξεκόβει και από τον πραγματικό εαυτό μας. Διότι είμαστε μέρος του όλου που μας περιβάλλει.

Από που έρχεται η διαίσθηση

Πρώτα από όλα έρχεται από το υποσυνείδητο μυαλό μας. Το υποσυνείδητό μας είναι σαν ένας τεράστιος υπολογιστής που αποθηκεύει όλα όσα μας συμβαίνουν ακόμη και αν συνειδητά δεν τα έχουμε αντιληφθεί. Έτσι έχουμε μια αστείρευτη πηγή πληροφοριών για να ανατρέξουμε αν χρειαστούμε περισσότερες πληροφορίες. Αρκεί να το επιδιώξουμε. Ένας άλλος τρόπος είναι η τηλεπάθεια. Είμαστε όλοι αθόρυβοι ραδιφωνικοί σταθμοί που ανταλλάσουμε πληροφορίες με τους άλλους σε υποσυνείδητο επίπεδο. Οπότε, εκτός από τη δική μας πηγή πληροφοριών στο δικό μας υποσυνείδητο, αν συντονιστιούμε και με τους συνανθρώπους μας θα έχουμε και αμέτρητες άλλες πηγές.

Πως ξεχωρίζουμε την διαίσθηση από τις άλλες πληροφορίες που μας δίνει το σώμα μας.

Αρχικά πρέπει να μάθουμε να ακούμε τον εαυτό μας. Έπειτα όταν έχουμε κάποια διαίσθηση μπορεί να μην την αναγνωρίζουμε όταν συμβαίνει αλλά όλοι μας αναγνωρίζουμε το γεγονός ότι είχαμε λάβει μια προειδοποίηση όταν λέμε «το ήξερα». Οπότε την επόμενη φορά που θα μας συμβεί κάτι και θα πούμε «το ήξερα» ας μην μείνουμε μόνο στην διαπίστωση. Ας σκεφτούμε τι ήταν αυτό που μας είχε κάνει να το ξέρουμε. Συνήθως όμως όταν έχουμε μια διαίσθηση αυτή συνοδεύεται από ανησυχία,  σύγχυση,φυσικό πόνο, ενόχληση στο στομάχι, μια ζεστασιά, μια αίσθηση στροβιλίσματος στο μυαλό, αυθόρμητα δάκρυα, ίδρωμα στα χέρια, ζέστη στις παλάμες ή στο κάτω μέρος της σπονδυλικής στήλης ή μια αίσθηση ότι υπάρχει ένα κενό στην καρδιά μας. Αν τώρα η διαίσθηση είναι για κάτι θετικό τότε μπορεί να αισθανθούμε ξαφνική χαρά ή ευφορία ή εμφανή γαλήνη.

Γιατί να ακούσουμε τις πληροφορίες που μας δίνει η διαίσθησή μας.

Πρώτα από όλα για να ελευθερώσουμε την δημιουργικότητά μας. Αν έρθουμε σε επαφή με τον πραγματικό μας εαυτό θα μπορέσουμε να δούμε ξεκάθαρα το τι μας αρέσει και το πια ταλέντα θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε. Επίσης αν μάθουμε να εμπιστευόμαστε τον εσωτερικό εαυτό μας θα πάρουμε κουράγιο για να επιδιώξουμε αυτά που επιθυμούμε.

Ένα άλλο όφελος που αποκομίζουμε από την επαφή με τον εαυτό μας μέσω της διαίσθησης είναι το ότι κατανοούμε καλύτερα τα κίνητρα, τις σκέψεις και τα αισθήματα των άλλων με αποτέλεσμα να είμαστε πιο ανεκτικοί και πιο καλοί άνθρωποι. Αποκεντρωνόμαστε έτσι από το δραματικό «εγώ» και ξεφεύγουμε από τα συναισθήματα του εγωισμού, του διαχωρισμού από τους άλλους και της μοναξιάς.

Επίσης η επαφή με τον εαυτό μας μας θεραπεύει ψυχικά και πνευματικά. Και φυσικά ένας ψυχικά και πνευματικά υγιής άνθρωπος εξασφαλίζει και ένα υγιές σώμα.  Οι σκέψεις μας προκαλούν βιοχημικές αντιδράσεις και τα θετικά συναισθήματα μπορεί να θεραπεύσουν το σώμα μας ή να το διατηρήσουν υγιές. Βέβαια ισχύει και το αντίστροφο. Οι αρνητικές σκέψεις και η πίεση μπορεί να εξασθενίσουν το σώμα μας.

Τέλος αν μαζί με τη λογική χρησιμοποιούμε και τη διαίσθησή μας όταν παίρνουμε αποφάσεις έχουμε περισσότερες πιθανότητες να αποφύγουμε τα λάθη.


Λογική και διαίσθηση.

Μήπως τελικά προσπαθώντας να αναπτύξουμε την διαίσθησή μας χάσουμε την αίσθηση της λογικής;  Αυτοί που ξέρουν λένε ότι η λογική και η διαίσθηση μπορεί να γίνουν σύμμαχοι. Μπορούν να συνεργαστούν τέλεια. Η διαφορά τους είναι ότι η λογική περιορίζεται από την ευθύγραμμη εστίασή της ενώ η διαίσθηση είναι πολυδιάστατη και διεισδυτική και από μόνο του το μυαλό δεν μπορεί να την συλλάβει. Εξάλλου μερικές φορές η λογική είναι τόσο φλύαρη που δεν αφήνει την διαίσθηση να ακουστεί. Οπότε όταν χρειάζεται θα πρέπει να σωπαίνουμε το μυαλό μας για να ακούσουμε τη ψυχή μας.

Οι ευαίσθητοι άνθρωποι

Κάποιοι άνθρωποι είναι πιο ευαίσθητοι από τους υπόλοιπους όσον αφορά την επαφή τους με τον εσωτερικό τους κόσμο και την ικανότητά τους να διαισθάνονται. Μερικά από τα χαρακτηριστικά αυτών των ανθρώπων είναι τα εξής:

Είναι ντροπαλοί με οξυμένες τις αισθήσεις τους.

Επηρεάζονται πολύ και εύκολα από την ενέργεια και τα συναισθήματα των άλλων.

Είναι ευεραίθηστοι σε κάθε είδους φυσικό, πνευματικό ή ψυχικό ερεθισμό.

Είναι πολύ συνεπείς σε ότι αναλαμβάνουν και γίνονται ιδανικοί εργαζόμενοι. Μπορούν να συγκεντρώνονται έντονα και να επεξεργάζονται πολύπλοκες πληροφορίες αρκεί να μην τους αποσπά κανείς την προσοχή και να μην τους πιέζουν.

Έχουν έντονη σχέση με την τέχνη και την αισθητική. Επίσης πολύ εύκολα δημιουργούν ομορφιά γύρο τους.

Είναι εσωστρεφείς και χρειάζονται μοναχικό χρόνο για να φορτίσουν τις μπαταρίες τους.

Αν λοιπόν έχετε κάποια από τα παραπάνω χαρακτηριστικά αξίζει τον κόπο να στρέψετε το βλέμμα σας προς τα μέσα και να αφουγγραστείτε τον εσωτερικό εαυτό σας. Ακόμη όμως και αν δεν έχετε ιδιαίτερη ευαισθησία μπορείτε να αποκομίσετε πολλά οφέλη από έναν εσωτερικό διάλογο και έναν συνδυασμό λογικής και διαίσθησης. Διότι αντίθετα με αυτό που πιστεύουμε οι περισσότεροι η πραγματικότητα δεν βρίσκεται «εκεί έξω» αλλά μέσα στο  μυαλό μας το οποίο λαμβάνει ερεθίσματα, επιλέγει και αποφασίζει το ποιά θα χρησιμοποιήσει για να ερμηνεύσει τον έξω κόσμο.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


4) Οι αρνητικές επιπτώσεις της τιμωρίας

Mαρία Kοκκίνου. Εκπαιδευτικός, Ψυχολόγος, Ειδική Παιδαγωγός, Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου, Ιδρυτικό Μέλος της Πανελλήνιας Κοινότητας Ανάλυσης της Συμπεριφοράς.



Οι δυο μορφές τιμωρίας.
Όταν αναφερόμαστε στην τιμωρία εννοούμε είτε την επιβολή κάποιου δυσάρεστου ερεθίσματος όπως μια σφαλιάρα σε ένα παιδί είτε την απομάκρυνση ενός ευχάριστου ερεθίσματος όπως η απαγόρευση της παρακολούθησης της αγαπημένης του εκπομπής στην τηλεόραση. Η πρώτη μορφή τιμωρίας ονομάζεται θετική τιμωρία και η δεύτερη αρνητική αλλά η αναφορά στο θετική ή αρνητική έχει σχέση μόνο με το πρόσημο (στην πρώτη περίπτωση επιφέρεις κάτι και στην δεύτερη απομακρύνεις) και όχι με την βαρύτητα των συνεπειών. Και οι δυο μορφές τιμωρίας έχουν τις ίδιες συνέπειες στην διαμόρφωση της συμπεριφοράς ενός παιδιού.
Επιπτώσεις της τιμωρίας.
Μείωση της συχνότητας των δράσεων.
Η πρώτη πιθανή επίπτωση της τιμωρίας είναι η μείωση των δράσεων. Αυτός είναι εξάλλου και ο λόγος που εφαρμόζεται διότι αφού μειώνονται οι δράσεις αυτόματα μειώνονται και οι ανεπιθύμητες δράσεις. Εκείνο όμως που άμεσα δεν βλέπουμε είναι το ότι σε ένα τιμωρητικό περιβάλλον μειώνονται και οι επιθυμητές δράσεις. Ένα παιδί που τιμωρείται συχνά έχει πολύ λιγότερες πιθανότητες να γίνει δημιουργικό και να επιδείξει καινοτόμο συμπεριφορά αφού από το φόβο της τιμωρίας θα αποφεύγει όχι μόνο της δράσεις που σίγουρα επιφέρουν τιμωρία αλλά και κάθε άλλη δράση που δεν είναι σίγουρο αν θα επιφέρει τιμωρία ή όχι. Αν ένα μικρό παιδάκι τιμωρείται διότι αγγίζει για παράδειγμα τα διακοσμητικά στο σαλόνι μπορεί να αποφεύγει να περιεργάζεται οτιδήποτε καινούργιο ή να κάνει οτιδήποτε καινούργιο ή να βρεθεί σε ένα νέο περιβάλλον.

Πρόκληση θυμού.
Ο άνθρωπος κατά την εξέλιξή του έχει αναπτύξει μηχανισμούς προστασίας. Ένας από αυτούς τους μηχανισμούς είναι και η αύξηση της αδρεναλίνης όταν απειλείται για να μπορέσει να επιτεθεί η να τραπεί σε φυγή. Το παιδί που τιμωρείται από κάποιον που έχει εξουσία όπως είναι ο γονιός ή ο εκπαιδευτικός δεν θα μπορέσει να διοχετεύσει την επιπλέον αδρεναλίνη σε επίθεση κατά του γονιού ή του εκπαιδευτικού αφού δεν του επιτρέπεται κάτι τέτοιο. Επίσης δεν θα μπορέσει να τραπεί σε φυγή αφού αυτοί που το τιμωρούν είναι τα άτομα που χρειάζεται για τη επιβίωσή του στο συγκεκριμένο περιβάλλον. Αν δεν τη διοχετεύσει πουθενά και «καταπιεί το θυμό του» θα κάνει κακό στον εαυτό του. Αν τώρα αποφασίσει να την διοχετεύσει κάπου είτε θα στραφεί εναντίον των πιο αδύναμων –μικρότερα αδέλφια, συμμαθητές, κατοικίδια- είτε θα επιδοθεί σε βανδαλισμούς όταν δεν το βλέπει κανείς.

Γενίκευση.
Όταν τιμωρείται ένα παιδί νιώθει φόβο και επειδή το μυαλό μας μπορεί να ξεχνάει αλλά το σώμα μας πάντα θυμάται θα συνδέσει αυτό τον φόβο με κάθε λεπτομέρεια παρούσα κατά την πρόκληση αυτού του φόβου. Αν τιμωρηθεί για παράδειγμα στο σχολείο θα γενικεύσει το φόβο του στα βιβλία, στα θρανία, στο σχολικό κτίριο στη μάθηση. Έτσι χωρίς καν να το αντιλαμβάνεται κάθε φορά που θα έρχεται σε επαφή με παρόμοιες συνθήκες θα νιώθει δυσαρέσκεια. Αντίστοιχα αν τιμωρείται στο σπίτι θα αποφεύγει το σπίτι του και θα δεθεί περισσότερο με φίλους εκτός σπιτιού.

Αύξηση της ανοχής στη τιμωρία.
Ένα χαρακτηριστικό επίσης του ανθρώπινου οργανισμού είναι το ότι σταδιακά συνηθίζει στον πόνο και στα δυσάρεστα συναισθήματα. Αυτός είναι και ο λόγος που πριν από εντατική άσκηση κάνουμε προθέρμανση για να συνηθίσει σιγά σιγά ο οργανισμός μας τον μυϊκό πόνο. Αν λοιπόν τιμωρούμε κάποιο παιδί πολύ συχνά σιγά σιγά θα αποκτήσει ανοχή στα δυσάρεστα συναισθήματα που προκαλεί η τιμωρία και θα πρέπει να αυξήσουμε την ένταση της τιμωρίας. Αργότερα θα πρέπει να αυξήσουμε περισσότερο την ένταση αφού θα επέλθει περαιτέρω ανοχή. Άρα αν αρχίσουμε να τιμωρούμε μπορεί να περάσουμε τα όρια.

Επιζήτηση ανακούφισης.
Κάθε άνθρωπος επιζητά την ασφάλεια και την ανακούφιση μια και ο οργανισμός του κουράζεται από την ένταση των συναισθημάτων που βιώνει. Πολλές φορές ακόμα και μια κίνηση που ξεκινάει κάποια δράση η οποία στο παρελθόν έχει επιφέρει τιμωρία μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστα συναισθήματα. Για παράδειγμα αν κάποιο παιδί βιώνει φωνές και απειλές όταν μελετά ακόμη και η κίνηση του να ανοίξει ένα βιβλίο μπορεί να του προκαλέσει τέτοια δυσάρεστα συναισθήματα και να μην θέλει καν να το ανοίξει. Φυσικά αν δεν μπορεί να το αποφύγει θα συνεχίσει να επιζητά την ανακούφιση από το φόβο και το συναίσθημα της ασφάλειας. Για τους εφήβους μια εύκολη πηγή ανακούφισης είναι το ποτό ή τα ναρκωτικά.
Γιατί καταφεύγουμε στην τιμωρία.
Αφού λοιπόν η τιμωρία έχει τόσες πολλές και σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις γιατί μονίμως καταφεύγουμε στην τιμωρία των ανθρώπων που συναναστρεφόμαστε όπως είναι τα παιδιά μας που τα μαλώνουμε, ο σύντροφός μας που του γκρινιάζουμε και οι συνεργάτες μας που τους επικρίνουμε. Η τιμωρία έχει άμεσα αποτελέσματα (αν και προσωρινά) και οι παρενέργειες αργούν τόσο που τελικά δεν τις παρατηρούμε ή δεν τις συνδέουμε με την επιβολή της τιμωρίας. Αντίθετα αν αποφασίσουμε να χρησιμοποιήσουμε την ενίσχυση της κατάλληλης συμπεριφοράς αντί για την τιμωρία της ακατάλληλης θα αργήσουμε να δούμε τα αποτελέσματα αλλά θα είναι θεαματικά και μόνιμα για την διαμόρφωση της συμπεριφοράς των ανθρώπων γύρω μας.

Ένας άλλος λόγος που μας κάνει να χρησιμοποιούμε τόσο συχνά την τιμωρία είναι το γεγονός ότι κι εμείς οι ίδιοι πολλές φορές τιμωρούμαστε από προβλήματα στη ζωή μας και νιώθουμε θυμό. Έτσι χωρίς να το καταλαβαίνουμε εκτονώνουμε το θυμό μας τιμωρώντας τους άλλους. Όπως αναφέρει ο Ρόμπερτ Μέλλον στο βιβλίο του «Ψυχολογία της Συμπεριφοράς» νιώθουμε μίζεροι και εξαπλώνουμε τη μιζέρια μας τιμωρώντας τους άλλους.

Πηγές: (2007), Ρ. Μέλλον, Ψυχολογία της Συμπεριφοράς, Αθήνα, Εκδ. Τόπος.
(1990), P. Alberto, A. Troutman, Applied behavior Analysis for Teachers, Columbus, Toronto, London, Melbourne, Merrill Publishing Company.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

   5) Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνίας  (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση. Παράγοντες που συντελούν σε μια βιώσιμη ένταξη των ΤΠΕ στην εκπαίδευση.
Information and Communication Technologies (ICT) in education. Factors which contribute to a sustainable use of ICT in education.
Κλάδη-Κοκκίνου Μαρία. Εκπαιδευτικός, Ψυχολόγος, Ειδική Παιδαγωγός, Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου στην Εκπαιδευτική Κοινωνική Πολιτική. kokkinoukladi@yahoo.gr
Abstract.
This paper argues that meaningful access to ICT encompasses more than providing computers and internet connections. As many cases show problems arise when greater importance is given to physical availability of computers and to connectivity than the issues of content, language, education, literacy or community and social resources. There are three basic issues which are discussed here in relation to sustainable use of ICT in education. First the need for invasive education as opposed to letting students teach themselves the use of technology. Second the need for developing awareness, planning and setting up processes of sustainable change before the purchase of the equipment. Finally the need to plan social inclusion along with the introduction of ICT because although the lack of access to ICT harms chances of inclusion the reverse is equally true. Those who are already marginalized will have fewer opportunities to access and use of ICT. So while planning technology access programs apart from the physical resources (computers and telecommunication connections) they should also cater for digital resources (relevant content in diverse languages), human resources (literacy and education) and social resources (community, institutional and societal structures that support access to ICT).

Περίληψη.
Το παρών άρθρο εξετάζει τους παράγοντες που θα κάνουν πιο αποτελεσματική και βιώσιμη την εισαγωγή των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση. Παρόλο που η εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση είναι όχι μόνο απαραίτητη αλλά και αναπόφευκτη για να είναι βιώσιμη θα πρέπει να ληφθούν υπόψη, εκτός από τους φυσικούς πόρους που είναι οι υπολογιστές και οι τηλεπικοινωνιακές συνδέσεις και παράγοντες όπως οι ψηφιακοί παράγοντες (σχετικό περιεχόμενο σε διαφορετικές γλώσσες ή ιδιώματα), ανθρώπινοι παραάγοντες (ο «αλφαβητισμός» σε σχέση με τη χρήση των υπολογιστών και η εκπαίδευση) και κοινωνικοί παράγοντες (κοινωνικές, κοινοτικές και θεσμικές δομές που στηρίζουν την πρόσβαση στις ΤΠΕ). Τέλος θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στο ζήτημα του κοινωνικού αποκλεισμού σε συνάρτηση με την πρόσβαση στις ΤΠΕ διότι παρόλο που αναμφισβήτητα η έλλειψη πρόσβασης δυσχεραίνει την κοινωνική ένταξη των ατόμων ή τα θέτει σε επικινδυνότητα κοιννωικού αποκλεισμού το αντίθετο είναι εξίσου πιθανό. Τα ήδη περιθωριοποιημένα άτομα έχουν λιγότερες ευκαιρίες για πρόσβαση στις ΤΠΕ.
Λέξεις/Έννοιες κλειδιά.
Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ).
Εκπαίδευση.
Βιώσιμη ένταξη.
Ψηφιακοί παράγοντες.
Ανθρώπινοι παράγοντες.
Κοινωνικοί παράγοντες.
Κοινωνικός αποκλεισμός.


Εισαγωγή.
Στο χώρο της Ειδικής Αγωγής, αλλά και της εκπαίδευσης των παιδιών γενικότερα, οι εκπαιδευτικοί όλο και πιο συχνά έρχονται αντιμέτωποι με προβλήματα διάσπασης προσοχής,  που κυμαίνονται από την λεγόμενη προβληματική συμπεριφορά όπως είναι η υπερκινητικότητα, η έλλειψη προσοχής, η άτακτη συμπεριφορά και ο αυθορμητισμός  (Καραμπάτσος, 2008, σ. 219) μέχρι την διαταραχή της ελλειμματικής προσοχής, που κατατάσσεται στις μαθησιακές δυσκολίες οι οποίες χρειάζονται την συνδρομή ειδικού παιδαγωγού ή ψυχολόγου για να αντιμετωπιστούν. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που προσπαθούν να ερμηνεύσουν την αύξηση αυτών των προβλημάτων συμπεριφοράς  μεταξύ των οποίων και το γεγονός ότι στην εποχή μας, όπου τα παιδιά ζουν μέσα σε ένα περιβάλλον τεχνολογικά αναπτυγμένο, θα ήταν περίεργο να μην χάνουν το ενδιαφέρον  τους όταν βρίσκονται σε μια παραδοσιακή τάξη με ένα πίνακα, μια  κιμωλία και έναν εκπαιδευτικό που τους μιλάει ενώ αυτά πρέπει να κάθονται και να ακούνε.  Ακόμη όμως και αν αυτή η θεωρία δεν ερμηνεύει απόλυτα τα προβλήματα συμπεριφοράς είναι σίγουρο ότι υπάρχει μια διάσταση ανάμεσα στο περιβάλλον που ζουν τα παιδιά και στο περιβάλλον όπου συνήθως εκπαιδεύονται . Ούτως ή άλλως όμως αφού ισχύει το ότι το ενδιαφέρον είναι ο κύριος παράγοντας που διευκολύνει την μάθηση τότε  μπορούμε να υποθέσουμε ότι ακόμη και αν δεν υπάρχουν έντονα προβλήματα συμπεριφοράς, η μάθηση όλων των μαθητών θα ενισχυθεί αν εισάγουμε στο σχολείο τεχνικά μέσα τα οποία εντείνουν το ενδιαφέρον τους. Έτσι σε κάθε περίπτωση πολύ σωστά οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές εισάγονται στις αίθουσες διδασκαλίας. Ωστόσο το όλο εγχείρημα δεν είναι τόσο απλό, όπως άλλωστε απέδειξε και η προσπάθεια του Υπουργείου Παιδείας πριν λίγα χρόνια να προσφέρει δωρεάν υπολογιστές σε όλους τους μαθητές της Α Γυμνασίου με αποτέλεσμα μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις να γίνεται ουσιαστική χρήση τους κατά την διάρκεια του μαθήματος. Και δεν είναι μόνο η Ελλάδα που χρηματοδότησε και χρηματοδοτεί προγράμματα για την χρήση των υπολογιστών στην εκπαίδευση. Γενικά  σε όλες τις χώρες έχουν διατεθεί μεγάλα ποσά για τον εξοπλισμό των σχολείων και την επιμόρφωση των καθηγητών ( Σολoμωνίδου, 1999, σ.59).
Η εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση χαρακτηρίζεται ιστορικά από συχνά αποτυχημένες προσπάθειες.
Από την εποχή που ο Τόμας Έντισον το 1910 έγραψε σε ένα γράμμα του σχετικά με τις εκπαιδευτικές ταινίες ότι τα βιβλία θα είναι σε λίγο εκτός μόδας μέσα στα σχολεία αφού θα είναι δυνατόν να διδάσκεται κάθε κλάδος της ανθρώπινης γνώσης με την βοήθεια της ταινίας,  η εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση (είτε αυτό είναι εκπαιδευτικές ταινίες είτε εκπαιδευτικό ραδιόφωνο ή εκπαιδευτική τηλεόραση ) ακολουθεί κατά κανόνα ένα παράδοξο περιοδικό φαινόμενο που χαρακτηρίζεται από ενθουσιασμούς και απογοητεύσεις ( Σολoμωνίδου, 1999, σ.65). Αρχικά η εισαγωγή νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση συνοδεύεται από θετικά έως μερικές φορές υπερβολικά σχόλια. Οι θετικές αυτές κριτικές κατορθώνουν να πείσουν τους υπεύθυνους να πειραματιστούν εισάγοντας το τεχνικό μέσο στην εκπαίδευση. Ακολουθούν πανεπιστημιακές μελέτες και έρευνες που καταδεικνύουν την αποτελεσματικότητα και την υπεροχή του νέου μέσου σε σχέση με την κλασική διδασκαλία και μετά έρχεται μια φάση απογοήτευσης απορρέουσα από τις αντιρρήσεις των εκπαιδευτικών, την αδυναμία εξεύρεσης πόρων, τις δυσκολίες προσαρμογής του σχολικού προγράμματος, και την ελλιπή γνώση χειρισμού των μέσων. Σε λίγο φτάνουν αναφορές σχετικά με την περιορισμένη εφαρμογή και χρήση των νέων τεχνολογιών αναλογικά με τα ποσά που διατέθηκαν και το σύστημα βυθίζεται σιγά σιγά στη λήθη.
Ωστόσο αυτή η εμπειρία του παρελθόντος δεν πρέπει να μας οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι δεν πρέπει να εισάγονται νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση. Αντίθετα θα πρέπει να μελετήσουμε τους παράγοντες που πολλές φορές οδηγούν στην αποτυχία  έτσι ώστε να αποφευχθούν  μελλοντικά τα ίδια λάθη. Αυτό θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό αναφορικά με  την εισαγωγή των πολυμέσων στην εκπαίδευση αφού δεν είναι απλά ένας τρόπος για να εντείνουμε το ενδιαφέρον των μαθητών αλλά μπορούν να εξατομικεύσουν όσο ποτέ άλλοτε τη διδασκαλία και τη μάθηση και να επιτρέψουν να εστιαστεί η προσοχή στις προσωπικές  διαδρομές του χρήστη-εκπαιδευόμενου στην πορεία οικοδόμησης της γνώσης.
Το ψηφιακό περιεχόμενο και η παρεμβατική εκπαίδευση των χρηστών είναι παράγοντες που οδηγούν σε βιώσιμη εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση.
Το 2000 η κυβέρνηση της Ινδίας  (Mitra, 1999:12-16) ξεκίνησε ένα πείραμα σε συνεργασία με μια εταιρεία πληροφορικής για την παροχή πρόσβασης στους υπολογιστές των παιδιών που περιφέρονται στους δρόμους του Νέου Δελχί. Το πείραμα ονομάστηκε «Τρύπα στον Τοίχο» επειδή σύμφωνα με τον σχεδιασμό εγκαταστάθηκαν πέντε κιόσκια σε μια από τις φτωχότερες συνοικίες της πόλης όπου οι υπολογιστές ήταν σε μια τρύπα στον τοίχο μέσα σε ένα θάλαμο. Ειδικά κουμπιά αντικαθιστούσαν το ποντίκι και δεν υπήρχαν πλήκτρα. Οι υπολογιστές ήταν συνδεδεμένοι με το ίντερνετ και ένας εθελοντής υπήρχε μέσα στο θάλαμο για να διατηρεί την σύνδεση και τους υπολογιστές σε κατάσταση λειτουργίας. Δεν υπήρχαν καθόλου δάσκαλοι  ακολουθώντας την μέθοδο της μη παρεμβατικής εκπαίδευσης και προφανώς ελπίζοντας σε μια λανθάνουσα μάθηση η οποία θα λάβαινε χώρα με τυφλές και άσκοπες κινήσεις αλλά θα πραγματωνόταν γρήγορα και ραγδαία όταν οι συνθήκες θα  ήταν κατάλληλες (Κολιάδης, 1997, σ. 92).  Οι ειδικοί ήταν ενθουσιώδεις πιστεύοντας ότι έτσι θα μπορούσαν να φέρουν την Ινδία και τα φτωχά παιδιά στην εποχή των υπολογιστών. Τα παιδιά που πήγαιναν στα κιόσκια κατά δεκάδες  πράγματι έμαθαν βασικές λειτουργίες του υπολογιστή. Όμως δεν υπήρχαν ούτε ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα ούτε υλικό στην γλώσσα που ήξεραν για να εξελίξουν τις γνώσεις τους περαιτέρω. Οπότε σπαταλούσαν το χρόνο τους παίζοντας παιχνίδια ή ζωγραφίζοντας με αποτέλεσμα όχι μόνο να μην ωφεληθούν εκπαιδευτικά αλλά να μειωθούν και οι επιδόσεις τους στο σχολείο. Το αποτέλεσμα ήταν να δυσαρεστηθούν οι γονείς και το πρόγραμμα να αποτύχει. Από αυτή την προσπάθεια μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι τα κριτήρια αξιολόγησης ενός προγράμματος εισαγωγής εκπαιδευτικής τεχνολογίας δεν πρέπει να αναφέρονται μόνο στο πως είναι και τι μπορεί να προσφέρει η τεχνολογία αλλά κυρίως στον τρόπο με τον οποίο υποστηρίζει τη μαθησιακή διαδικασία. Έτσι η απλή πρόσβαση στους υπολογιστές δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική αν δεν υπάρχει η παρέμβαση-καθοδήγηση (Dewey, 1971, σ. 6-29)του δασκάλου ο οποίος θα παρακολουθεί και θα κατευθύνει την όλη διαδικασία.  Εξάλλου φαίνεται από έρευνες ότι στην πράξη η σχέση μεταξύ δασκάλου και μαθητή αυτή καθαυτή είναι εξίσου αν όχι πιο σημαντική με το περιεχόμενο της διδασκαλίας. 313) ανεξάρτητα από τον χαρακτήρα και την προσωπικότητα του αποδέκτη (Κλεφτάρας Γ. (1997):275-302) Φυσικά θα πρέπει να αναφερθεί ότι στην περίπτωση της χρήσης της τεχνολογίας στην τάξη ο εκπαιδευτικός εκτός από το γνωστικό του αντικείμενο οφείλει να αποκτήσει και σχετική κατάρτιση σε σχέση με την χρήση των υπολογιστών  (Παγγέ , 1998:312-316) Επίσης εκτός από την παρακολούθηση του δασκάλου είναι απαραίτητη και η διαθεσιμότητα του κατάλληλου λογισμικού το οποίο πρέπει να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες του χρήστη παρέχοντας του πραγματική βοήθεια στην προσπάθειά που καταβάλει όχι απλά για να αντλήσει πληροφορίες αλλά για να μάθει. Για να κατασκευαστεί αυτό το λογισμικό θα πρέπει να συνεργαστούν ειδικοί τεχνολόγοι, ειδικοί στο υπό διαπραγμάτευση γνωστικό αντικείμενο και ειδικοί στην γνωστική ψυχολογία και στη διδακτική των μαθημάτων.
Η ευαισθητοποίηση, ο «αλφαβητισμός» στη χρήση των υπολογιστών και η εκπαίδευση των χρηστών αυξάνουν τις πιθανότητες για βιώσιμη εισαγωγή των ΤΠΕ εκπαίδευση.
Το 1997 η Εθνική Εταιρεία τηλεπικοινωνιών της Ιρλανδίας διοργάνωσε έναν εθνικό διαγωνισμό για να επιλέξει και να χρηματοδοτήσει μια κωμόπολη έτσι ώστε να εισαχθεί στην εποχή της πληροφορικής. Η λογική του εγχειρήματος ήταν το να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στη θέση της Ιρλανδίας ως ένα πολυεθνικό κέντρο πληροφορικής και την μάλλον περιορισμένη χρήση της πληροφορικής ανάμεσα στους κατοίκους και τις μικρές εθνικής εμβέλειας επιχειρήσεις (πληροφορίες από το site της Eircom και τα sites των πόλεων, http://www.eircom.ie, http://www.ennis.ie, http://www.castlebar.ie, http://www.kilkenny.ie, http://www.kerry.local.ie/killarney)  Σύμφωνα με τον διαγωνισμό όλες οι πόλεις που αριθμούσαν πάνω από 5000 κατοίκους θα είχαν τη δυνατότητα να υποβάλουν μια πρόταση για το πώς θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν την πληροφορική στην πόλη τους.  Όταν έληξε ο διαγωνισμός η πόλη που είχε καταθέσει την καλύτερη και πιο ενδιαφέρουσα πρόταση κέρδισε  22 εκατομμύρια δολάρια και οι επόμενες τρείς πόλεις στην κατάταξη πήραν από 1,5 εκατομμύρια δολάρια η κάθε μία. Ωστόσο για την νικήτρια πόλη μόνο υπήρχε ένας χρονικός περιορισμός σύμφωνα με τον οποίο θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί η υλοποίηση του προγράμματος το περισσότερο σε τρία χρόνια. Οι άλλες πόλεις δεν είχαν κανένα περιορισμό όσον αφορά την χρονική διάρκεια του προγράμματός τους. Προς έκπληξη όλων η πρώτη πόλη με το μεγαλύτερο ποσό παρόλο που μπόρεσε να παρέχει έναν υπολογιστή και σύνδεση με ίντερνετ σε κάθε οικογένεια δεν είχε τόσο καλά αποτελέσματα όσο οι άλλες πόλεις . Οι κάτοικοι της νικήτριας πόλης παρόλο που είχαν υπολογιστές στο σπίτι δεν τους αξιοποίησαν για να βελτιώσουν τις γνώσεις τους ή να επιταχύνουν την επικοινωνία τους. Αντίθετα οι κάτοικοι των τριών άλλων πόλεων παρόλο που δεν είχαν υπολογιστές σε κάθε σπίτι μπόρεσαν να αξιοποιήσουν τους ελάχιστους υπολογιστές που διέθεταν βάζοντάς τους σε κομβικά σημεία όπου όλοι οι πολίτες θα είχαν πρόσβαση. Ένα άλλο στοιχείο που αξίζει να αναφερθεί σχετικά με την υλοποίηση των προγραμμάτων αυτών είναι το ότι η νικήτρια πόλη ξόδεψε το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων στην αγορά των υπολογιστών ενώ οι υπόλοιπες πόλεις διέθεσαν αναλογικά  το μεγαλύτερο ποσό στην επιμόρφωση και ενημέρωση του κόσμου.  Η ερμηνεία που δόθηκε ήταν η εξής. Επειδή έπρεπε να βιαστούν οι νικητές δεν έδωσαν την απαραίτητη προσοχή στην ευαισθητοποίηση και συμμετοχή του κόσμου ενέργειες που καταναλώνουν περισσότερο χρόνο και μεγαλύτερη προσπάθεια από την απλή αγορά εξοπλισμού. Παρείχαν δηλαδή τους υπολογιστές χωρίς να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για την κατάλληλη χρήση τους. Στο τέλος παρόλο που όλοι είχαν από ένα υπολογιστή στο σπίτι δεν ήξεραν τι να τον κάνουν. Αντίθετα στις άλλες πόλεις επειδή δεν είχαν πολλά χρήματα και δεν είχαν περιορισμό στον χρόνο έδωσαν έμφαση στην συνειδητοποίηση και ενημέρωση του κόσμου και στην συζήτηση για το πώς θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν συλλογικά την τεχνολογία που θα ήταν εφικτό να χρηματοδοτηθεί με τα χρήματα που διέθεταν.
Το συμπέρασμα που θα μπορούσαμε να αποκομίσουμε από αυτό το παράδειγμα όσον αφορά την χρήση της πληροφορικής στην εκπαίδευση είναι το ότι αντί να παρέχουμε τον εξοπλισμό πρώτα και μετά να παρακολουθούμε τις εξελίξεις είναι προτιμότερο να δημιουργούμε πρώτα  τις προϋποθέσεις αξιοποίησής του, καταβάλλοντας  μεγαλύτερη προσπάθεια και διαθέτοντας περισσότερα χρήματα για την ανάπτυξη της επίγνωσης,  για τον σχεδιασμό και την αποτελεσματική εκπαίδευση, εδραιώνοντας έτσι συνθήκες για βιώσιμη αλλαγή και μετά να παρέχουμε τον εξοπλισμό. Με άλλα λόγια δεν πρέπει να προσπαθούμε να αξιοποιήσουμε την τεχνολογία της επικοινωνίας και της πληροφόρησης με την «βιομηχανική» νοοτροπία του παρελθόντος.  Με όρους δηλαδή υλικού εξοπλισμού, ταχύτητας, γραμμικής εξέλιξης, μαζικής παραγωγής, συμμόρφωσης. Στην νέα τεχνολογία ταιριάζει περισσότερο μια πιο «αγροτική» νοοτροπία. Αντί δηλαδή να επιβάλλουμε την τεχνολογία από πάνω είναι προτιμότερο να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξή της σύμφωνα με τις ανάγκες, τις προδιαγραφές και τις συνθήκες της περίστασης αλλά κυρίως με την συμβολή των άμεσα ενδιαφερόμενων (Κολιάδης, 1997, σ. 165-166). Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή ακριβώς είναι και η τάση της Ανθρωπιστικής- Υπαρξιακής Ψυχολογίας η οποία βασίστηκε στην επίκριση των ψυχολογικών και εκπαιδευτικών σχολών που παραμελούν να δώσουν έμφαση στην ικανότατα του ανθρώπου για αυτοπροσδιορισμό και αυτοπραγμάτωση (Κολιάδης, 1996, σ. 28). Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι τα άτομα έχουν διαφορετικές ανάγκες. Το «ένα νούμερο που ταιριάζει σε όλους» μπορεί να  βοηθήσει κάποιους και να αυξήσει την συμμετοχή τους αλλά σίγουρα θα αποκλείσει άλλους. Αν όμως εστιάσουμε στην ζήτηση και όχι στην παροχή θα μπορέσουμε να διαμορφώσουμε ευκολότερα την τεχνολογία έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του ατόμου (Jarboe, 2001). Εξάλλου η ίδια η τεχνολογία της επικοινωνίας και της πληροφόρησης μπορεί να λειτουργήσει και αντίστροφα. Αν την αξιοποιήσουμε με μια πιο «αγροτική» νοοτροπία ίσως μας οδηγήσει σε μια σφαιρική αλλαγή νοοτροπίας στην εκπαίδευση που αντί να επιβάλλει την γνώση και να μεταδίδει την επικρατούσα δυτική κουλτούρα, κατηγοριοποιώντας τις υπόλοιπες μορφές γνώσεις σαν λιγότερο επιστημονικές (Swazo, 2005:568-584),  θα μπορούσε να επιτρέψει στον χρήστη να εξελιχθεί σύμφωνα με τις δικές του ανάγκες και επιθυμίες πιο εξατομικευμένα  χωρίς να τον συσκευάζει σε τάξεις ανάλογα με την ημερομηνία γέννησης-παραγωγής, πράγμα το οποίο άρχισε να εφαρμόζεται στα σχολεία τον 19 αιώνα με την βιομηχανική επανάσταση. Η εκπαίδευση σε καμιά περίπτωση δεν συνεπάγεται και την ελαχιστοποίηση των ατομικών  διαφορών (Τριλιανός, 2000, σ. 55-70), ιεραρχώντας το τι είναι καλό και τι καλύτερο (Κοκκίνου, 2010, σ. 151-154).  Αντίθετα θα μπορούσε να αναδεικνύει και να αξιοποιεί αυτές τις διαφορές προς όφελος του ατόμου και της κοινωνίας.
Η έλλειψη πρόσβασης στις ΤΠΕ σηματοδοτεί επικινδυνότητα για κοινωνικό αποκλεισμό αλλά και οι κοινωνικά αποκλεισμένοι δεν έχουν πρόσβαση στις ΤΠΕ.
Πολύ συζήτηση γίνεται για το πώς η πρόσβαση στην τεχνολογία της πληροφορίας και της επικοινωνίας μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού μέσω της λεγόμενης ψηφιακής ένταξης (digital inclusion) όλων των κοινωνικών ομάδων που βρίσκονται σε μια διαδικασία κοινωνικού αποκλεισμού λόγω εισοδήματος, φυλής, εθνικότητας, εκπαίδευσης, αναπηρίας, φύλου, ηλικίας ή τόπου διαμονής (U.S. Department of Commerce, Economic and Statistics Administration, National Telecommunications and Information Administration, 2000). Αν χρησιμοποιήσουμε την ικανότητα για γραφή και ανάγνωση, όπως εξελίχθηκε ιστορικά, σαν βάση για να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα σχετικά με την πρόσβαση στην πληροφορία και την επικοινωνία μπορούμε να πούμε ότι επειδή δεν είναι μόνο θέμα εκπαίδευσης αλλά και κοινωνικής δύναμης (Warschauer, 2002). δεν μπορούμε να την αποκόψουμε από το κοινωνικό της περιεχόμενο αφού γνώση δεν είναι απλά μια διαδικασία αποκωδικοποίησης αλλά με την ενεργή γνώση το άτομο μπορεί να κοιτάζει τον κόσμο με κριτικό μάτι, να αντιδρά και να ενεργεί(Freire, 1970). Μπορούμε επίσης να συμπεράνουμε ότι  όχι μόνο δεν αντιμετωπίζεται ο κοινωνικός αποκλεισμός με την παροχή της τεχνολογίας αλλά αντίθετα μπορεί να δημιουργήσει μεγαλύτερο χάσμα ή ακόμη και να δημιουργηθούν νέα χάσματα ανάμεσα στους πολίτες όπως είναι αυτό μεταξύ εκείνων που έχουν πρόσβαση στην τεχνολογία και εκείνων που την στερούνται (Carvin, 2000) είτε αναφερόμαστε σε άτομα είτε σε κοινωνικές ομάδες ή χώρες (Husing et. al., 2004).  Κοινωνικός αποκλεισμός μεταξύ άλλων είναι ο αποκλεισμός του ατόμου από ένα ορισμένο βιοτικό επίπεδο και από την συμμετοχή του στους κύριους κοινωνικούς και εργασιακούς θεσμούς που ισχύουν για το κοινωνικό σύνολο (Dieter , 1999:211-216). Οπότε είναι λογικό να υποθέσουμε ότι τα άτομα που είναι ήδη αποκλεισμένα από τους κοινωνικούς θεσμούς δεν μπορούν να ωφεληθούν από την τεχνολογία αφού αυτόματα είναι αποκλεισμένα και από αυτήν. Εξάλλου έρευνες έχουν δείξει ότι όσον αφορά την χρήση της τεχνολογίας της επικοινωνίας και της πληροφόρησης  στο επίπεδο του ατόμου η πρόσβαση παρουσιάζει συνάφεια με την εκπαίδευση, το εισόδημα, τη φυλή, το επάγγελμα, το φύλο και την γεωγραφική περιοχή. (Paterson et. al., 2000).Αλλά ακόμη και αν τα μη ευνοημένα  άτομα είχαν πρόσβαση στον εξοπλισμό και πάλι σε ατομικό επίπεδο επεξεργασίας τη ς πληροφορίας αυτά τα άτομα δεν θα μπορούσαν αποκτήσουν γνώσεις  αφού η μάθηση και η απόκτηση γνώσεων δεν είναι ,αποκλειστικά  συνάρτηση των επιδράσεων των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος αλλά αποτέλεσμα δόμησης των πληροφοριών με τις ήδη υπάρχουσες γνωστικές δομές (Πόρποδας, 1996, σ. 71). Με άλλα λόγια για να μπορέσει κάποιος να μάθει πρέπει πρώτα να έχει αφομοιώσει τις προαπαιτούμενες δεξιότητες ή απαραίτητα γνωστικά στοιχεία που στη περίπτωση των μη ευνοημένων ομάδων είναι αμφίβολο να έχει συμβεί κάτι τέτοιο. Οπότε αν θέλουμε να ωφεληθούν οι κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδας και στην πράξη να υπηρετήσουμε αυτό που πρεσβεύει η τεχνολογία της επικοινωνίας και τις πληροφόρησης- την συμβολή της δηλαδή στην ίση πρόσβαση στη γνώση και την πληροφορία για όλους- θα πρέπει να αρχίσουμε την προπαρασκευή της ένταξης των αποκλεισμένων ατόμων πολύ πριν παρουσιάσουμε τον εξοπλισμό. Άρα τα κοινωνικά ευνοημένα άτομα ευνοούνται περισσότερο από την τεχνολογία και έτσι δημιουργείται μεγαλύτερο κοινωνικό  χάσμα. Με άλλα λόγια η κοινωνική υπεροχή και δύναμη διασφαλίζει την καλή χρήση και αξιοποίηση των τεχνολογιών αλλά και η καλή χρήση τους και η αξιοποίησή τους συμβάλουν στην απόκτηση κοινωνικής υπεροχής και δύναμης. Οπότε οι ήδη ευνοημένοι ευνοούνται περισσότερο και οι λιγότερο ευνοημένοι αποκλείονται ακόμη πιο πολύ. Άρα και η τεχνολογία προσκρούει στο ζήτημα των κοινωνικών ανισοτήτων το οποίο τελικά θα πρέπει να είναι και ο βασικός στόχος της κάθε κοινωνίας με τη μορφή της προσφοράς ευκαιριών, της δημιουργίας ασφάλειας και της ενδυνάμωσης των πολιτών(Porter, 2005). Στην περίπτωση της τεχνολογίας μια λύση που προτείνεται είναι παράλληλα με την χρήση στο σπίτι ή στο σχολείο να υπάρχει και δυνατότητα χρήσης σε δημόσιους χώρους καλύπτοντας τις ανάγκες της καθημερινής ζωής των ανθρώπων αντί να τις προσδιορίζει. Επίσης πρέπει να είναι δομημένη για να λύνει τα προβλήματά τους και να απαντά τις ερωτήσεις τους διαφορετικά γίνεται φραγμός και πηγή ματαιώσεων (Jarboe, 2001).  Τέλος σε επίπεδο πληροφοριών θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη διάφοροι κοινωνικοί δείκτες οι οποία θα καθιστούν τις πληροφορίες και την επικοινωνία εφικτές για τις δεδομένες κοινωνικές ομάδες καλύπτοντας μεταξύ άλλων  τα ενδιαφέροντά τους, τα εθνικά ή  γλωσσικά τους ιδιώματα, την κουλτούρα τους, τη θρησκεία τους και τις πολιτικές τους πεποιθήσεις (Lievrouw, 2000).
Συμπέρασμα.
 Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι το ζήτημα της χρήσης της τεχνολογίας της επικοινωνίας και πληροφόρησης στην εκπαίδευση δεν  τόσο απλό όσο  το να χρηματοδοτήσεις την αγορά κάποιων υπολογιστών. Για να συνοψίσουμε όταν εισάγουμε τις νέες τεχνολογίες της επικοινωνίας και της πληροφορίας στις αίθουσες των σχολείων θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας τέσσερις εξίσου σημαντικούς άξονες. Πρώτον τον εξοπλισμό που από μόνος τους δεν αρκεί όπως και η ύπαρξη ενός βιβλίου δεν μπορεί να εξασφαλίσει τον αλφαβητισμό αν δεν γίνει σωστή χρήση του. Δεύτερον το λογισμικό και η εκπαιδευτική παρέμβαση είναι εξίσου απαραίτητα στοιχεία  όπως είναι απαραίτητη και η καθοδήγηση του δασκάλου και η σωστή μέθοδος διδασκαλίας για την αποτελεσματικότητα ενός βιβλίου. Τρίτον ατομικοί παράγοντες όπως η εκπαίδευση και επίγνωση αλληλεπιδρούν με τους δυο προηγούμενους παράγοντες για να ενισχύσουν την γνώση που αποκομίζει κάποιος από τη χρήση της τεχνολογίας όπως και στην περίπτωση του βιβλίου που η εκπαίδευση και η επίγνωση ενισχύουν ακόμη περισσότερο την γνώση που κάποιος αποκτά από τη χρήση του. Τέλος δεν πρέπει να παραμελούμε και το κοινωνικό περιεχόμενο μέσα στο οποίο επιχειρείται η πρόσβαση έτσι ώστε οι κοινοτικές, θεσμικές και κοινωνικές δομές να στηρίζουν την πρόσβαση του ατόμου στα κοινωνικά αγαθά όπως και στην περίπτωση της εκπαίδευσης γενικότερα που τελικά δεν έχει αποδειχθεί  όσο αποτελεσματική θα περίμενε κανείς για την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων (Κοκκίνου & συν., 2008).



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνική

-Dieter O. (1999) «Κοινωνικός αποκλεισμός:Κατάσταση ή διεργασία;», σ.211-216 στο Σπανού Ε. (επιμ.) Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια και Κοινωνικός Αποκλεισμός. Εκπαιδευτική Πολιτική στην Ευρώπη. Αθήνα:Ελληνικά Γράμματα.
-Καραμπάτσος Α. (2008) Βασικά Θέματα Παιδαγωγικών και Διδακτικής. Αθήνα:Ταξιδευτής.
-Κλεφτάρας Γ. (1997) «Η διαπροσωπική σχέση ως θεμελιώδης έννοια στη διαδικασία της εκπαίδευσης:Πρακτικές προσεγγίσεις και τεχνικές βελτίωσής της», σ.275-302 στο Μ. Πουρκός (επιμ.) Ατομικές διαφορές μαθητών και εναλλακτικές ψυχοπαιδαγωγικές προσεγγίσεις. Αθήνα:Gutenberg.
-Κοκκίνου Μ. (2010) Πολιτισμικές Διαφορές και Κοινωνικός Αποκλεισμός στο Σχολείο. Αθήνα:MegaPoster Εκδοτική.
-Κοκκίνου M., Σπύρου Π.  (2008) Από τον Εθνικισμό στον Κοινωνικό Αποκλεισμό. Αθήνα:MegaPoster Εκδοτική.
-Κολιάδης Ε. (1996) Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτική Πράξη. Α. Συμπεριφοριστικές Θεωρίες. Αθήνα:Κολιάδης.
-Κολιάδης Ε. (1997) Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτική Πράξη. Β. Κοινωνικογνωστιές Θεωρίες. Αθήνα:Κολιάδης.
-Κολιάδης Ε. (1997) Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτική Πράξη. Γ. Γνωστιές Θεωρίες. Αθήνα:Κολιάδης.
-Παγγέ Τ. (1998) «Οι απόψεις των παιδιών για τους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές», σ.312-316 στο Χάρης Κ.Π., Πετρουλάκης Ν.Β., Νικόδημος Σ. (επιμ.) Ελληνική Παιδαγωγική και Εκπαιδευτική Έρευνα. Αθήνα:Ατραπός.
-Πόρποδας Δ. (1996) Γνωστική Ψυχολογία. Τόμος 1. Η Διαδικασία της Μάθησης. Αθήνα:Πόρποδας.
-Σολομωνίδου Χ. (1999) Εκπαιδευτική Τεχνολογία. Αθήνα:Καστανιώτης.
-Τριλιανός Θ. (2000) Μεθοδολογία της Σύγχρονης Διδασκαλίας. Καινοτόμες επιστημονικές προσεγγίσεις στη Διδακτική Πράξη. Αθήνα:Τριλιανός.



Ξενόγλωσση

-Carvin A. (2000) “Mind the gap: The digital divide as the civil rights issue of the new millennium”, Multimedia Schools 7(1) at http://www.infotoday.com/MMSchools.
-Dewey J. (1971) The Child and the Curriculum. The School and Society. Chicago-London:The University of Chicago Press.
-Freire P. (1970) “The adult literacy process as cultural action for freedom”, Harvard Educational Review, 40:205-212.
-Husing T.,Selhofer H. (2004) “DIDIX:Digital Divide Intex for Meaasuring Inequality in IT Diffusion”, IT&SOCIETY 1(7):21-38.
-Jarboe K. (2001) “Inclusion in the information age:Reframing the debate”, Athena Alliance at http://www.athenaalliance.org/inclusion.html.
-Lievrouw L. (2000) “The Information Environment and Universal Service”, The Information Society 16:155-159.
-Mitra S. (1999) “Minimally invasive education for mass computer literacy”, CSI Communications (June):12-16.
-Porter D. (2005) “The third way and the third world: poverty reduction and social inclusion strategies in the rise of “inclusive” liberalism”, Review of International Political Economy 12:226-263.
-Paterson R., Wilson E. (2000) “New IT and Social Inequality:Resetting the Research and Policy Agenda”, The Information Society 16:77-86.
-Swazo N. (2005) “Research integrity and rights of indigenous peoples:appropriating Foucault’s critique of knowledge/power”, Studies in History and Philosophy of Biological and Biomedical Science 36:568-584.
-U.S. Department of Commerce, Economic and Statistics Administration, National Telecommunications and Information Administration (2000) Falling Through the Net: Towards Digital Inclusion. Washington, DC: NTIA.
-Warschauer Μ. (2002) “Reconceptualizing the Digital Divide”, First Monday 7(7-1) at http://firstmonday.org/htbin/cgiwrap/bin/ojs/index.php/fm/article/viewArticle/967/888

Sites
http://www.eircom.ie,
http://www.kerry.local.ie/killarney

------------------------------------------------------------------------------------------------------


6) Θέλω να δουλέψω σε άλλη χώρα

Μαρία Κοκκίνου

Θέλετε να ταξιδέψετε αλλά τα οικονομικά σας δεν επιτρέπουν διακοπές διαρκείας; Βαρεθήκατε τις γαλάζιες θάλασσες και τον ήλιο του Αιγαίου και θα προτιμούσατε μόνιμα συννεφιασμένο ουρανό και βουνοκορφές; Ονειρεύεστε μια ζωή σε εξωτικές χώρες; Ή μήπως θα προτιμούσατε κάτι το πιο Ευρωπαϊκό και φινετσάτο όπως το Παρίσι για παράδειγμα; Αν όλα αυτά σας ακούγονται σαν ένα όνειρο που δεν πρόκειται ποτέ να πραγματοποιηθεί κάνετε μεγάλο λάθος. Εκατομμύρια άνθρωποι σαν και σας έχουν επιλέξει να ζήσουν και να εργαστούν σε μια διαφορετική χώρα.
Όπως η φίλη μου η Εύα για παράδειγμα που ζει και εργάζεται για χρόνια στο Λουξεμβούργο. Απάντησε κάποια μέρα σε μια απλή αγγελία στην εφημερίδα όπου ζητούσαν άτομα για να εργαστούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είχε τα προσόντα και η ζωή της άλλαξε οριστικά.
Ή όπως μια άλλη γνωστή η Όλγα που πήγε στην Αγγλία για να σπουδάσει και βρέθηκε να εργάζεται εκεί σαν εκπαιδευτικός.
Αν και σεις ονειρεύεστε μια ζωή όπως της Εύας και της Όλγας μην μείνετε μόνο στο όνειρο. Διαβάστε πως θα μπορούσατε να αλλάξετε τόπο διαμονής και αρχίστε την αναζήτηση.

Ευρωπαϊκή Ένωση
Χάρη στις εμπορικές συμφωνίες μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών μπορείτε να ταξιδέψετε και να δουλέψετε σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιθυμείτε. Κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμμετέχει σε ένα δίκτυο που ονομάζεται EURES το οποίο σας εξασφαλίζει πληροφορίες για την μετακίνησή σας και σας δίνει την ευκαιρία να βρείτε μια δουλειά πριν ταξιδέψετε.
Για να μάθετε τα πάντα για οποιαδήποτε χώρα επιθυμείτε μπείτε στο internet στο http://europe.eu.int/eures/index.jsp και θα βρεθείτε στο site του eures.Εκεί θα επιλέξετε την γλώσσα που επιθυμείτε και θα βρεθείτε στη λίστα με τις ευρωπαϊκές χώρες. Θα επιλέξετε τη χώρα που επιθυμείτε και θα σας δοθούν πληροφορίες για οτιδήποτε έχει σχέση με την μετακίνησή σας και με την εύρεση εργασίας. Μπορείτε να κάνετε αίτηση για δουλεία , να δείτε τι κενές θέσεις υπάρχουν, το κόστος ζωής, τους μισθούς, την εύρεση κατοικίας, τα μεταφορικά μέσα, τους φόρους, τις συντάξεις, την αντιστοιχία των πτυχίων, τις άδειες, τις απεργίες, την ειδική νομοθεσία για τις γυναίκες και οτιδήποτε άλλο μπορείτε να φανταστείτε.
Εκείνο που θα πρέπει να προσέξετε είναι το να έρθετε σε επαφή με τις τοπικές αρχές μόλις φτάσετε στην χώρα προορισμού σας ή με την πρεσβεία της Ελλάδας για να πάρετε πληροφορίες για τους κανονισμούς εγκατάστασης αφού παρόλο που η μετακίνηση είναι ελεύθερη θα πρέπει να σεβαστείτε την νομοθεσία που ισχύει σε κάθε τόπο και για τους ντόπιους και σας φυσικά.

Αν βέβαια η Ευρωπαϊκή Ένωση σας φαίνεται πολύ οικία για τα γούστα σας και επιθυμείτε κάτι πιο πολύπλοκο και εξωτικό μπορείτε να επιλέξετε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου επιθυμείτε μόνο που η διαδικασία εγκατάστασης είναι πολύ πιο δύσκολη και χρονοβόρα από αυτή που απαιτείται για να μετακινηθείτε σε μια χώρα της Ευρώπης. Επίσης το να βρεις μια δουλειά σε αυτές τις χώρες είναι επίσης πολύ πιο πολύπλοκο από το να βρεις εργασία στην Ευρώπη μια και δεν υπάρχει οργανωμένο σύστημα προσφοράς εργασίας όπως το eures. Παρόλα αυτά όμως υπάρχουν προσφορές για δουλειές στο internet. Μπορείτε να μπείτε σε μια μηχανή αναζήτησης όπως το altavista για παράδειγμα και να ζητήσετε είτε τη χώρα που επιθυμείτε προσθέτοντας τη λέξη jobs είτε να ταξιδέψετε στη συγκεκριμένη χώρα σαν τουρίστριες και να ψάξετε εκεί για δουλειά. Ακόμη όμως και αν βρείτε μια δουλειά στο internet – βρήκαμε μέχρι και αίτηση να συμπληρώσουμε για εργασία στην Ινδία- θα πρέπει τις πιο πολλές φορές να ταξιδέψετε στη χώρα για συνέντευξη πριν σας κάνουν την επίσημη πρόσκληση που απαιτείτε για να πάρετε την άδεια εργασίας. Εμείς επικοινωνήσαμε με τις πρεσβείες ορισμένων χωρών και σας μεταφέρουμε αυτά που μας είπαν.

Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Αν ονειρεύεστε το Αμερικάνικο όνειρο πιο πολύ και από τους Αμερικανούς τότε αξίζει τον κόπο να προσπαθήσετε να αποκτήσετε την περιβόητη πράσινη κάρτα η οποία επιτρέπει σε μη Αμερικανούς να εργαστούν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Βέβαια η απόκτησή της δεν είναι και τόσο εύκολη υπόθεση. Θα σας πάρει χρόνο και θα πρέπει να πείσετε τον υπεύθυνο στην πρεσβεία ο οποίος θα αποφασίσει για την ατομική σας περίπτωση. Φυσικά χρειάζεται να υπάρχει πρόσκληση από κάποιο εργοδότη ή κάποιος άλλος σοβαρός λόγος για να σας παραχωρήσουν άδεια παραμονής. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών στο τηλέφωνο 210 7212951 ή να μπείτε στο site www.usembassy.gr.

Τουρκία
Βλέπετε ανελλιπώς όλα τα Τούρκικα σίριαλ στην τηλεόραση και νομίζετε ότι κάτι σας τραβάει στην χώρα αυτή; Από το προξενείο της Τουρκίας (τηλ. 2106714828) μας διαβεβαίωσαν ότι το να προσπαθήσεις να δουλέψεις και να ζήσεις στην Τουρκία δεν είναι και τόσο δύσκολο. Κανονικά θα πρέπει να βρείτε εργοδότη πριν ταξιδέψετε ο οποίος θα στείλει στο Υπουργείο Εργασίας την πρόσκληση που σου κάνει και το Υπουργείο Εργασίας θα το στείλει στο Υπουργείο Εξωτερικών το οποίο με την σειρά του (ουφ!) θα το στείλει στο Προξενείο στην Ελλάδα και θα πάρετε την πολυπόθητη visa. Αν όλα αυτά σας φαίνονται δύσκολα μπορείτε να πάτε στην Τουρκία σαν τουρίστρια αφού ούτε καν διαβατήριο δεν χρειάζεσαι αν έχετε ταυτότητα με λατινικούς χαρακτήρες και να ψάξετε για δουλειά. Δίπλα είναι εξάλλου. Αν φυσικά μείνετε πάνω από ένα μήνα πρέπει να πάτε στις τοπικές αρχές και να τους εξηγήσετε γιατί παραμένετε στη χώρα τους.

Κίνα
Αν η Κίνα συνεχίζει να σημαίνει για σας μια χώρα γεμάτη μυστήριο και όχι φτηνά μπουφάν και μπλούζες τότε δοκιμάστε να αρχίσετε μια καινούργια ζωή εκεί. Από την πρεσβεία της Κίνας (τηλ.21067232810) μας πληροφόρησαν ότι για να δουλέψετε εκεί θα πρέπει να σας προσκαλέσει επίσημα κάποια εταιρεία και θα σας δοθεί άδεια παραμονής όχι από την πρεσβεία στην Ελλάδα αλλά από τις τοπικές αρχές της Κίνας αφού εξετάσουν πρώτα την ατομική σας περίπτωση. Μπορείτε όμως να πάρετε visa από την πρεσβεία της Κίνας στην Ελλάδα και να ταξιδέψετε εκεί για τρεις μήνες αν και θα πρέπει να την ανανεώσετε  από τις τοπικές αρχές μετά από ένα μήνα.

Βραζιλία
Μήπως η Βραζιλία είναι η χώρα που ταιριάζει στο δικό σας ταμπεραμέντο και είστε έτοιμες να αψηφήσετε την απόσταση για μια δουλειά εκεί;
Από το προξενείο της Βραζιλίας (2107213039) μας ενημέρωσαν ότι τα πράγματα είναι πολύ εύκολα αν είστε παντρεμένες με Βραζιλιάνο και μάλιστα για πάνω από 5 χρόνια οπότε και παίρνετε visa και άδεια παραμονής αμέσως. Αν όμως σας φαίνεται πιο εύκολο το να βρείτε εργοδότη στη Βραζιλία που θα ήθελε να σας προσλάβει παρά Βραζιλιάνο στην Ελλάδα που θα ήθελε να σας παντρευτεί καλά είναι να εξασφαλίσετε μια πρόσκληση από έναν εργοδότη που θα φτάσει στην εδώ πρεσβεία της Βραζιλίας μέσω Υπουργείου Εργασίας και Εξωτερικών (της Βραζιλίας πάντα).
Θα σας συνιστούσα πάντως να μην πάτε χωρίς να έχετε εξασφαλίσει κάτι συγκεκριμένο μια και η απόσταση δεν ενδείκνυται για πολλά πήγαινε-έλα.

Ινδία
Δεν ξέρετε τι σας άρεσε πρώτα. Οι ινδικές φούστες ή η Ινδία. Πάντως αν ήταν να ζήσετε σε κάποια άλλη χώρα αυτή που θα επιλέγατε είναι σίγουρα η Ινδία. Από την πρεσβεία της Ινδίας (τηλ. 2107216227) μας είπαν ότι δεν θα μπορούσαμε εύκολα να πάμε στην Ινδία χωρίς να έχουμε πρώτα μια πρόσκληση από έναν εργοδότη. Και πάλι όμως ο εργοδότης θα πρέπει να εξηγήσει γιατί χρειάζεται να σας προσλάβει, πόσο καιρό θα εργαστείτε γι αυτόν και πόσα χρήματα θα παίρνετε έτσι ώστε να αποφασίσουν οι υπεύθυνοι, εξετάζοντας την ατομική σας περίπτωση, αν θα σας δώσουν άδεια παραμονής ή όχι.

Ρωσία
Σας αρέσει το κρύο και το χιόνι, σας πάνε τα γούνινα καπέλα ή μήπως σαν νέες ανήκατε στην ΚΝΕ και από τότε σας έχει μείνει μια συμπάθεια για τη Ρωσία; Ότι και να είναι πάντως είναι σίγουρο ότι και στην Ρωσία σας συμπαθούν. Από τη Προξενείο της Ρωσίας (τηλ. 2106728849) μας διαβεβαίωσαν ότι δεν είναι δύσκολο για έναν Έλληνα να πάρει άδεια εργασίας και παραμονής αν έχει κάποια πρόσκληση από έναν εργοδότη ή και από έναν ιδιώτη ακόμη. Η πρόσκληση αυτή πρέπει να επικυρωθεί από την αστυνομία της περιοχής ή από το Υπουργείο Εξωτερικών και θα σας δοθεί πολλαπλή visa για ένα χρόνο. Αν δεν έχετε πρόσκληση τότε μπορείτε άνετα να πάρετε visa για 30 ημέρες σαν τουρίστρια.

Ιαπωνία
Θέλετε να φύγετε όσο πιο μακριά γίνεται από την Ελλάδα για τον ξεχάσετε; Μπορείτε να πάτε και να ζήσετε στην Ιαπωνία. Εκεί όχι μόνο θα ξεχαστείτε λόγω της απόστασης αλλά και λόγω της πολλής δουλειάς μια και οι Ιάπωνες φημίζονται για την εργατικότητά τους. Από την πρεσβεία της Ιαπωνίας (τηλ. 2106709910) μας πληροφόρησαν ότι η άδεια παραμονής  και εργασίας δίνεται αφού εξετασθεί η κάθε περίπτωση ατομικά αλλά πάντα θα πρέπει να υπάρχει πρόσκληση από εργοδότη και συμβόλαιο με εταιρεία.

Σαουδική Αραβία
Σε περίπτωση που θα θέλατε να είστε η μόνη γυναίκα στην επικράτεια που εργάζεται τότε μπορείτε να πάτε στη Σαουδική Αραβία. Από την πρεσβεία στην Ελλάδα μας είπαν ότι δεν μπορούν να μας δώσουν πληροφορίες για το θέμα και μας παρέπεμψαν σε μια κυρία που είναι Ελληνίδα και έχει ζήσει εκεί. Η κυρία Σιμεωνίδου που έχει γράψει και βιβλίο για την εμπειρία της (Εφιαλτικές νύχτες στην έρημο της Αραβίας-ελπίζω να καταλάβατε) μας είπε ότι καλύτερα είναι να μην πάτε.

Ντουμπάι και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
Αν επιμένετε σε Αραβικές χώρες επιλέξτε το Ντουμπάι όπου είναι πολύ πιο εύκολο για έναν Δυτικό να προσαρμοστεί και να βρει δουλειά. Σαν τουρίστριες μπορείτε να πάρετε visa εύκολα και μετά να ψάξετε εκεί για δουλειά. Προτιμότερο όμως είναι το να έχετε ήδη βρει μια εταιρεία πριν πάτε. Στο internet υπάρχουν αρκετά sites για το Ντουμπάι όπως τα : www.godubai.com, www.jobsindubai.com, www.golfnews.com.

Tips για όσες πάρουν τη μεγάλη απόφαση.
Πριν φύγετε καλό είναι να επικοινωνήσετε με την πρεσβεία της χώρας στην Ελλάδα για πληροφορίες.
Όταν φτάσετε στον προορισμό σας πρέπει οπωσδήποτε να έρθετε σε επαφή με την Ελληνική Πρεσβεία για να μάθετε τους ιδιαίτερους κανονισμούς της χώρας έστω και αν είναι μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μερικές χώρες μπορεί να σας ζητήσουν να κάνετε κάποιες ιατρικές εξετάσεις πριν ταξιδέψετε.
Αν χρειάζεται να πάρετε visa μην κλείσετε εισιτήριο πριν την πάρετε διότι τις πιο πολλές φορές μπορεί η διαδικασία να πάρει και μήνες.
Βρείτε ένα μέρος να μείνετε για το πρώτο μήνα πριν ακόμη ταξιδέψετε.
Όταν φτάσετε γίνετε μέλος όσων περισσότερων κλαμπ μπορείτε. Είναι ο καλύτερος τρόπος να δικτυωθείτε.
Προγραμματίστε να μείνετε μόνο για ένα χρόνο και μετά βλέπετε. Αν προγραμματίσετε να μείνετε για την υπόλοιπη ζωή σας σίγουρα θα πανικοβληθείτε όταν φτάσετε.
Μάθετε λίγο την γλώσσα πριν ταξιδέψετε έστω και αν δεν την χρειάζεστε στη δουλειά σας εκεί.
Όταν βρείτε μια εταιρεία να δουλέψετε πριν συζητήσετε για τις αποδοχές ενημερωθείτε για το κόστος διαβίωσης. Μπορεί τα χρήματα να σας φαίνονται πολλά για τα Ελληνικά δεδομένα αλλά για την χώρα προορισμού να είναι λίγα. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στα ενοίκια.

Μην φοβάστε να κάνετε μεγάλα και τρελά όνειρα και μην διστάζετε να τα κυνηγήσετε.



.................................................................................................................................................


7) Πως θα αυξήσουμε την ανθεκτικότητά μας.


Το να αντιμετωπίσουμε μια αλλαγή στη ζωή μας ή μια απώλεια είναι αναπόφευκτο. Μερικά προβλήματα μπορεί να μην είναι τόσο σημαντικά, όπως για παράδειγμα το να μην περάσεις ένα μάθημα στο Πανεπιστήμιο ή το να μην τα πας καλά σε μια συνέντευξη. Άλλα όμως μπορεί να είναι τραγικά, όπως μια φυσική καταστροφή ή η απώλεια ενός αγαπημένου. Ο τρόπος που βιώνουμε αυτά τα προβλήματα μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το αποτέλεσμα αλλά και τις ψυχολογικές συνέπειες που θα έχουν σε μας και στους ανθρώπους γύρω μας.
Κάποιοι άνθρωποι όταν έρχεται μια κρίση στη ζωή τους βρίσκουν τη δύναμη να αξιοποιήσουν τις δεξιότητές τους για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα ή να το ξεπεράσουν. Μερικοί μπορεί όχι μόνο να αντέξουν αλλά και να ευημερήσουν μετά από μια καταστροφή. Άλλοι αφήνονται να βουλιάξουν σε ένα ψυχολογικό τέλμα. Οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν με ψυχραιμία τα προβλήματα είναι εκείνοι που τους αποκαλούμαι ανθεκτικούς. Σίγουρα η ανθεκτικότητα δεν εξαφανίζει τα προβλήματα αλλά σου δίνει τη δύναμη να συνεχίζεις τη ζωή σου παρ’ όλες τις δυσκολίες.
Η ανθεκτικότητα δεν είναι ένα έμφυτο χαρακτηριστικό. Κανείς δεν γεννιέται έτοιμος να αντιμετωπίσει προβλήματα. Γεννιόμαστε όμως με τη δυνατότητα να αποκτήσουμε τα χαρακτηριστικά που μας κάνουν ανθεκτικούς. Απλά στην πορεία της ζωής μας τα χαρακτηριστικά της ανθεκτικότητας είτε ατονούν διότι μεγαλώνουμε σε ένα επικριτικό και τιμωρητικό περιβάλλον είτε καλλιεργούνται από ένα περιβάλλον που μας παρέχει ελευθερία, αγάπη και αποδοχή.
Τι μπορούμε όμως να κάνουμε για να αυξήσουμε την ανθεκτικότητά μας αν δεν την έχουμε ήδη αποκτήσει;

1)     Καλλιεργούμε την αυτοεκτίμησή μας.
Έρευνες έχουν δείξει ότι η αυτοεκτίμηση είναι ο κυριότερος παράγοντας που κάνει τους ανθρώπους ανθεκτικούς. Αν υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας τις δυνάμεις μας και τις επιτυχίες μας θα βρούμε τη δύναμη να αντιμετωπίσουμε μια δυσκολία. Σε περιόδους έντονης κρίσης μπορούμε ακόμη και να γράψουμε σε ένα χαρτί τα θετικά μας χαρακτηριστικά για να τα θυμηθούμε.
2)      Ψάχνουμε ένα σκοπό στη ζωή μας.
Όλοι έχουμε ακούσει για ανθρώπους που έχασαν αγαπημένους και βρήκαν τη δύναμη να το ξεπεράσουν αφιερώνοντας τη ζωή τους σε ένα σκοπό. Τα πράγματα δεν χρειάζεται να είναι τόσο τραγικά ωστόσο για να αποκτήσουμε μια αίσθηση σκοπού στη ζωή μας. Η συμμετοχή μας σε μια οργάνωση ή ένα σύλλογο και η ειλικρινής αφοσίωσή μας σε μια ιδεολογία μας βοηθάει να αντιμετωπίσουμε την κρίση όταν μας χτυπήσει.

3)      Δημιουργούμε ένα κοινωνικό δίκτυο.
Το να έχουμε ανθρώπους που μας στηρίζουν και μας φροντίζουν λειτουργεί σαν προστατευτικό δίχτυ την ώρα της κρίσης. Από μόνο του το να μιλήσεις σε έναν αγαπημένο σου άτομο μπορεί να σε ανακουφίσει επιτρέποντάς σου να μοιραστείς τα συναισθήματά σου και να αποκτήσεις στήριξη. Μπορεί όμως ακόμη να σου προσφέρει  θετική ανατροφοδότηση και πιθανές λύσεις.
4)      Γινόμαστε ελαστικοί.
Μαθαίνοντας να προσαρμοζόμαστε ουσιαστικά οχυρωνόμαστε απέναντι στις δυσκολίες. Οι ανθεκτικοί άνθρωποι εκμεταλλεύονται τις δυσμενείς αλλαγές για να αλλάξουν κατεύθυνση στη ζωή τους και να ευημερήσουν ενώ οι άνθρωποι που δεν έχουν μάθει να είναι ελαστικοί συνθλίβονται σε κάθε δυσκολία.
5)      Παραμένουμε αισιόδοξοι.
Το να είσαι ανθεκτικός δεν σημαίνει αγνοώ το πρόβλημα και απλά σκέφτομαι ότι όλα θα πάνε καλά. Σημαίνει ότι αντιλαμβάνομαι το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις και νιώθοντας ότι μπορώ να τα καταφέρω ελπίζω ότι το μέλλον θα είναι καλύτερο.
6)      Φροντίζουμε τον εαυτό μας.
Όταν αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα μπορεί να μην τρώμε σωστά, να μην γυμναζόμαστε και να μην κοιμόμαστε. Έτσι όμως εξασθενούμε τον εαυτό μας σωματικά και κάνουμε πιο δύσκολο το να μπορέσουμε να βρούμε ψυχική δύναμη. Πρέπει πάντα να φροντίζουμε τη φυσική μας κατάσταση διότι ένας εξασθενημένος οργανισμός δεν μπορεί να είναι ψυχολογικά ανθεκτικός.
7)      Αναλαμβάνουμε δράση.
Φτιάχνουμε μια λίστα με πιθανά πράγματα που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κατάστασή μας και δοκιμάζουμε πολλά από αυτά μέχρι να βρούμε εκείνο που θα μας ικανοποιήσει.
8)      Παραμένουμε αντικειμενικοί.
Όταν μας σαρώνει η απελπισία πρέπει να βρούμε τη δύναμη να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να δούμε το πρόβλημά μας αντικειμενικά. Σαν να ήταν το πρόβλημα κάποιου άλλου. Και έπειτα να σκεφτούμε πως θα συμβουλεύαμε αυτό το άλλο πρόσωπο να αντιδράσει.
9)      Βάζουμε στόχους.
Όταν έχουμε ένα πρόβλημα πρέπει άμεσα να βάλουμε κάποιο στόχο για να προχωρήσουμε. Η αδράνεια κάνει τα πράγματα χειρότερα. Ο στόχος μας δεν χρειάζεται να είναι μεγάλος αλλά θα πρέπει να ακολουθηθεί και από άλλους μικρότερους στόχους. Προχωράμε βήμα βήμα ανάλογα με τις δυνάμεις μας. Το πρώτο βήμα ίσως κάποιες φορές να είναι το να σηκωθούμε από το κρεβάτι, να πλυθούμε και να βγούμε έξω. Έστω κι αυτό όμως είναι ένα πρώτο βήμα προς έναν μεγαλύτερο στόχο.
10)   Βρίσκουμε ανθρώπους που έχουν το ίδιο πρόβλημα με μας και μοιραζόμαστε την εμπειρία μας.

Το να ξέρεις ότι δεν είσαι μόνος βοηθάει. Υπάρχουν ομάδες ανθρώπων που μοιράζονται το ίδιο πρόβλημα είτε σε συλλόγους είτε στο διαδίκτυο. Η ομαδική θεραπεία, επίσης, θα μπορούσε να είναι μια διέξοδος αν το πρόβλημα είναι αρκετά σοβαρό για να το αντιμετωπίσουμε μόνοι μας. Εξάλλου το να μπορούμε να ζητάμε βοήθεια είναι μέρος της ανθεκτικότητας διότι σημαίνει ότι έχουμε τη διάθεση να προχωρήσουμε τη ζωή μας.

--------------------------------------------------------------------------------------------------

Διαζύγιο

Η μαμά και ο μπαμπάς δεν μένουν πια μαζί
Δεν είναι αυτό που ονειρευόμασταν, αλλά μερικές φορές ο χωρισμός είναι η πιο υγιής και σωστή επιλογή για την οικογένεια. Αρκεί, βέβαια, να προσπαθήσουμε συνειδητά να προστατεύσουμε τα παιδιά από τα… απόνερα ενός διαζυγίου και να τους δώσουμε, με πράξεις και λόγια, να καταλάβουν πως παρότι η μαμά κι ο μπαμπάς δεν ζούνε πια μαζί, εξακολουθούν να τα αγαπούν το ίδιο.

Η απόφαση και η διαδικασία ενός διαζυγίου δεν είναι εύκολη και μπορεί να είναι ιδιαίτερα σκληρή για τα παιδιά. Ξεκινώντας από την αρχή, πώς θα τους εξηγήσετε αυτό που συμβαίνει στην οικογένειά σας και στην πορεία, πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε άλλα θέματα που μπορεί να προκύψουν, όπως κάποιες αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών, στη σχέση τους με το σχολείο και πώς να αποφύγετε τα πιο συνηθισμένα λάθη;

Ναι στις εξηγήσεις
Ανάλογα όμως με την ηλικία του παιδιού. Μιλήστε του με απλά λόγια, παραμένοντας στα γεγονότα και αποφεύγοντας να κατηγορήσετε τον άλλο γονιό. Το παιδί, τουλάχιστον μέχρι την ηλικία των 6-7 ετών, χρειάζεται να ξέρει μόνο αυτά που το αφορούν. Είναι σημαντικό να του εξηγήσετε με σαφήνεια την καινούργια κατάσταση, “ο μπαμπάς και η μαμά δεν θα ζουν στο ίδιο σπίτι πια” και τη δική του θέση μέσα σε αυτή “εσύ θα μένεις μαζί μου αλλά όποτε θέλεις/τα Σαββατοκύριακα/στις διακοπές θα πηγαίνεις στο σπίτι του μπαμπά”. Είναι καλό να μιλήσουν κατά προτίμηση και οι δύο γονείς μαζί στο παιδί και να του λύσουν όλες τις πρακτικές απορίες που μπορεί να έχει, π.χ. “θα αλλάξω σχολείο;”.
 Αν το παιδί κάνει ερωτήσεις, είναι επίσης σημαντικό να προσπαθήσετε να του δώσετε τις απαντήσεις που ζητά χωρίς όμως να επεκτείνετε το θέμα περισσότερο απ’ όσο χρειάζεται, ανάλογα με την ηλικία του.
Ένα μεγαλύτερο παιδί είναι αρκετά πιθανό να θέσει ερωτήσεις που φέρνουν τους γονείς σε δύσκολη θέση.  Η ειλικρίνεια, αλλά όχι η ωμότητα, βοηθούν πάντα. Μια ιδιαίτερη ηλικία που χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη προσοχή είναι η εφηβεία, ίσως και η προεφηβεία. Σε αυτή τη φάση τα παιδιά έχουν έτσι κι αλλιώς την τάση να “αποκαθηλώνουν” τους γονείς τους. Ένα διαζύγιο μπορεί να επηρεάσει το παιδί, την απόδοσή του στο σχολείο και τις σχέσεις με τους συνομήλικους και τους γονείς. Γι’ αυτό είναι σημαντικό οι γονείς να αποφύγουν την παγίδα να αφοσιωθούν στα δικά τους προβλήματα παραμελώντας σε κάποιον βαθμό το παιδί και τις ανάγκες του.

Όταν δεν είναι όλα ρόδινα
Το διαζύγιο των γονιών μπορεί να προκαλέσει διάφορα συναισθήματα στα παιδιά και συμπεριφορές που ίσως να μην είναι πάντα ξεκάθαρο ότι σχετίζονται με αυτό. Ή, μπορεί κάποια προβλήματα να εμφανιστούν αργότερα έτσι ώστε να μην τα συσχετίσετε άμεσα με τη μεγάλη αυτή αλλαγή στην οικογένειά σας. Κάποια παιδιά, για παράδειγμα, έχουν μειωμένη απόδοση στο σχολείο ή αλλάζουν συμπεριφορά, γίνονται π.χ. πιο ζωηρά ή αντίθετα, πιο παθητικά.
Ποια είναι τα πιο συχνά προβλήματα και πώς τα αντιμετωπίζουν οι γονείς
Προσπαθώντας να κάνουμε μια αρκετά πολύπλοκη κατάσταση κατανοητή πρέπει να διευκρινίσουμε ότι με ένα διαζύγιο τα παιδιά βιώνουν δυο βασικά συναισθήματα.
Πρώτα από όλα βιώνουν μια έντονη αλλαγή. Σε κάθε αλλαγή όλοι μας -και πολύ περισσότερο τα παιδιά -νιώθουμε ανασφάλεια. Η ανασφάλεια μας οδηγεί στο να μεταβάλλουμε την συμπεριφορά μας προσπαθώντας να βρούμε νέες ισορροπίες. Το πώς θα μεταβληθεί η συμπεριφορά μας εξαρτάται από το πώς έχει διαμορφωθεί στο παρελθόν. Έτσι λοιπόν σε πρώτη φάση τα παιδιά μπορεί να αναπτύξουν συμπεριφορές απρόβλεπτες που κυμαίνονται από την απόσυρση και την κατάθλιψη μέχρι την παραβατικότητα και την επιθετικότητα. Ανάλογα με το πώς θα αντιδράσει το περιβάλλον τους σε αυτό το σημείο τα παιδιά μπορεί να μπουν σε ένα φαύλο κύκλο χαμηλής επίδοσης στο σχολείο ή κακών σχέσεων με το περιβάλλον τους. Είναι προφανές ότι η λύση σε όλα αυτά τα προβλήματα είναι το να επανέλθει μια ισορροπία και μια ασφάλεια στη ζωή των παιδιών μας το συντομότερο δυνατόν. Το να προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε την κάθε μια συμπεριφορά μεμονωμένα δεν βοηθάει. Το μόνο που θα συμβεί είναι το να αναπτυχθούν άλλε συμπεριφορές.
Το δεύτερο συναίσθημα που βιώνουν τα παιδιά με ένα διαζύγιο είναι η τιμωρία. Πρέπει να διευκρινίσουμε ότι τιμωρία είναι και το να σου παίρνουν κάτι ευχάριστο. Όταν ο μπαμπάς και η μαμά χωρίζουν τα παιδιά πρέπει να μην αισθανθούν σε καμιά περίπτωση ότι κάποιος τους στερεί τον έναν από τους δυο γονείς. Αν νιώσουν ότι κάποιος τα τιμωρεί και δεν μπορούν να αντιδράσουν θα νιώσουν θυμό και θα προσπαθήσουν είτε να τον εκτονώσουν προς όλες τις κατευθύνσεις με επιθετική συμπεριφορά είτε προς τον εαυτό τους με απόσυρση. Πρέπει να διευκρινίσουμε ότι τα παιδιά δεν ενδιαφέρονται για το αν οι γονείς μένουν μαζί ή όχι (όταν για παράδειγμα ένας γονιός εργάζεται μακριά από την οικογένεια αυτό καθ’ αυτό το γεγονός δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στο παιδί) αλλά για το αν έχουν την ίδια συναισθηματική σχέση που είχαν πάντα και με τους δυο γονείς. Οπότε στο διαζύγιο κανείς από τους δυο γονείς ή το περιβάλλον του παιδιού δεν πρέπει να υπονοήσει ότι ο ένας από τους δυο γονείς είναι «κακός».


Η παγίδα των ενοχών
Γιατί νιώθουμε ένοχοι για το γεγονός του διαζυγίου και πώς μπορεί να επηρεάσει αυτό τη συμπεριφορά μας απέναντι στα παιδιά και τις συνήθειες ανατροφής;
Μπορούμε να δώσουμε δυο τρεις κατευθύνσεις;
π.χ. μετά το διαζύγιο οι γονείς του κάνουν περισσότερα χατίρια, του αγοράζουν περισσότερα δώρα, του επιτρέπουν να κοιμάται μαζί τους στο κρεβάτι.
Το να προσπαθήσουμε να απαλύνουμε τις δικές μας ενοχές ή να κερδίσουμε την εύνοια του παιδιού δίνοντάς του περισσότερα υλικά αγαθά από όσα του προσφέραμε πριν το διαζύγιο είναι απολύτως λανθασμένο. Ωστόσο μπορεί το παιδί τη συγκεκριμένη περίοδο να νιώθει την ανάγκη περισσότερης προσοχής και αγάπης και από τους δυο γονείς για να νιώσει ασφάλεια. Είναι σημαντικό όμως να προσφέρουν την προσοχή τους και οι δυο γονείς ισότιμα, αν όχι ταυτόχρονα, για να μην χαθεί η ισορροπία. Θα έλεγα ότι την περίοδο του διαζυγίου οι γονείς θα πρέπει να αυξήσουν τις κοινές δραστηριότητες με το παιδί με δική τους πρωτοβουλία έτσι ώστε αργότερα να μην αναγκαστούν να υποχωρήσουν σε συμπεριφορές που απαιτούν την προσοχή τους.

Όταν η σχέση μεταξύ των γονιών δεν είναι καλή
Δεν είναι εύκολο, τουλάχιστον τους πρώτους μήνες μετά το διαζύγιο, να διατηρηθεί μια καλή σχέση συνεργασίας μεταξύ των γονιών. Προσπαθήστε, ωστόσο, να θυμάστε και οι δύο ότι ο βασικός σας στόχος είναι η ευτυχία του παιδιού σας. Μερικές ιδέες για να βοηθήσετε τα πράγματα να κυλούν πιο εύκολα:
·         Όταν συζητάτε προσπαθήστε να επικεντρώνεστε στο παιδί και τις ανάγκες του. Συζητήστε τα βασικά θέματα της φροντίδας του και κρατήστε ανοιχτό το δίαυλο επικοινωνίας.
Tip: αν τον πρώτο καιρό δυσκολεύεστε να μιλάτε ήρεμα και ψύχραιμα μεταξύ σας, υιοθετήστε έναν πιο “ψυχρό” επαγγελματικό τόνο στις συνομιλίες σας ή μια πιο ήπια μέθοδο επικοινωνίας, όπως τα email. Φροντίστε όμως να είναι ευγενικά και αποφύγετε τις “διαταγές”. Αντίθετα δείξτε διάθεση συνεργασίας και σεβασμό στις απόψεις του συντρόφου σας. Εξάλλου, παραμένει ο γονιός του παιδιού σας.
·         Αποφεύγετε τις διαφωνίες για τη διαφωνία. Φανείτε συμβιβαστική στα απλά, π.χ. την ώρα που θα πηγαίνει το παιδί για ύπνο, και κρατήστε το όπλο της διαφωνίας για κάτι πιο σοβαρό που μπορεί να προκύψει. Όταν υποχωρείτε για κάτι δίνετε στον άλλο το μήνυμα πως κάποια επόμενη φορά θα είναι αυτός που θα πρέπει να υποχωρήσει.
·         Μην ψάχνετε για νίκες και ήττες. Θυμηθείτε πως δεν είστε σε πόλεμο, είστε δυο γονείς που προσπαθείτε να μεγαλώσετε από κοινού ένα υγιές σωματικά και συναισθηματικά παιδί

Τα ναι και τα όχι
·         Λέμε την αλήθεια, χωρίς περιττές λεπτομέρειες.
·         Δεν ζητάμε από το παιδί να μας πει τη γνώμη του. Όταν αποφασίσουμε να του μιλήσουμε έχουμε ήδη καταλήξει μεταξύ μας οι γονείς σε κάποια θέματα.
·         Δεν ζητάμε, με λόγια ή συγκαλυμμένα, από το παιδί να πάρει θέση υπέρ του ενός ή του άλλου γονιού.
·         Το παιδί δεν είναι φίλος ή φίλη μας για να του λέμε τα προβλήματα και τις ανησυχίες μας σχετικά με το διαζύγιο.
·         Αποφεύγουμε να κρίνουμε τον άλλο γονιό μπροστά στο παιδί. Το παιδί έχει ανάγκη να εκτιμά και να σέβεται τους γονείς του. Καλό είναι να κρατάμε την ψυχραιμία μας και να μην κάνουμε δυσάρεστα σχόλια μπροστά του.


Πώς θα επωφεληθεί το παιδί από την καλή σχέση των δύο γονιών
·         Αν η μαμά και ο μπαμπάς συνεχίσουν να συνεργάζονται στην ανατροφή του παιδιού τους, το παιδί παίρνει πιο ισχυρό το μήνυμα ότι το ίδιο δεν έχει σχέση με τις διαμάχες και τα προβλήματα που οδήγησαν στο διαζύγιο και αυτό το βοηθά να ισορροπήσει πολύ γρήγορα.
·         Νιώθει ασφάλεια. Όταν τα παιδιά είναι σίγουρα για την αγάπη των γονιών τους προσαρμόζονται πιο εύκολα σε διάφορες καταστάσεις και αναπτύσσουν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση.
·         Επωφελείται από τη συνέπεια. Όταν και οι δύο γονείς συμφωνούν σε έναν κοινό τρόπο ανατροφής και θέτουν κοινούς κανόνες, π.χ. όχι πάνω από 1 ώρα τηλεόραση το βράδυ, στα δύο σπίτια τα παιδιά γνωρίζουν τι να περιμένουν και τι περιμένουν οι γονείς τους από αυτά.

·         Μαθαίνει πώς να αντιμετωπίζει με θετικό τρόπο τα προβλήματα της ζωής. Βλέποντας τους γονείς του να συνεχίζουν να συνεργάζονται και να προσπαθούν να έχουν μια αρμονική σχέση και μετά το διαζύγιο το παιδί μαθαίνει να αντιμετωπίζει με ηρεμία, ψυχραιμία και αποτελεσματικότητα τα προβλήματα στη ζωή του.